Налібоцкая пушча – гэта велізарны лясны масіў, які размешчаны недалёка ад цэнтра Беларусі. Мясціны тут па-сапраўднаму прыгожыя і ўнікальныя. Да таго ж, калі вам трохі пашанцуе то тутака можна ўбачыць і самых розных насельнікаў гэтых лясоў. Сярод якіх ёсць і не зусім дзікія, але незвычайныя, – гэта Тарпанападобныя коні, якія жывуць у заказніку “Налібоцкі”.
У Беларусь, гэтых нашчадкаў старажытных тарпанаў (*тарпаны – гэта зніклы від дзікіх коней), завезлі з Нідэрландаў усяго некалькі гадоў таму. Па дамове, пры перадачы жывёл, было і шэраг важных умоў і абмежаванняў. Дзе галоўнае тое, што коні павінны заставацца ў натуральным асяроддзі і жыць без дапамогі чалавека.
І калі паглядзець, то на дадзеным этапе ў Налібоцкіх конікаў гэта даволі нядрэнна атрымліваецца.
Тарпанападобныя коні робяць вялікую дапамогу ў пакосе травы, бо жывучы вялікімі статкамі на лугах, яны не даюць палям зарастаць хмызняком і быльнікам, што ў сваю чаргу дапамагае іншым дзікім жывёлам і птушкам.
Тыповы табун коней складаецца з вялікіх і невялічкіх гарэмаў, дзе ў аднаго самца (жарабца) можа быць да некалькіх кабыл, у кожнай з якіх ёсць ці будуць жарабяты.
А вось тыя жарабцы каму самак не хапіла ці не змаглі заваяваць – збіваюцца ў “халасцяцкую” суполку, якая звычайна трымаецца крыху наводдаль ад статка.
Першапачаткова ў Беларусь завезлі каля 150 коней, а зараз іх ужо значна больш. Цалкам магчыма, што з часам іх расселяць і ў іншыя рэгіёны нашай краіны.
Самае заўважнае адрозненне тарпанападобных коней ад тарпанаў схавана ў дробязях. Так у дзікіх коней грыва стаяла тырчком, як іракез, а ў выведзеных конікаў ужо больш класічная.
У працэсе назірання за канямі звярнуў увагу, што ў некаторых асобін грыва крыху стаіць тырчком. Хто ведае, можа, праз некалькі пакаленняў селекцыя прывядзе да таго, што грыва зноў стане як у продкаў.
Тарпановідные коні вельмі эмацыйныя. Усяго толькі за адну гадзіну назірання можна ўбачыць і бойкі жарабцоў, і далікатныя абдымкі пар, а таксама трапяткі догляд за малымі.
Але нягледзячы на ўсю гэтую ідылію не трэба забываць, што гэта ўсё ж такі дзікія жывёлы да якіх блізка падыходзіць не варты. Коні ў выпадку небяспекі або пагрозе жарабятам могуць злёгку нанесці смяротны ўдар капытамі. Таму калі плануеце паездку ў заказнік, то лепш звярнуцца да спецыялістаў ці гідаў, якія падкажуць як бяспечна назіраць за гэтымі дзіўнымі жывёламі.
На ўскрайку Налібоцкай пушчы ёсць і гістарычныя цікавосткі. Напрыклад руіны сядзібы Тышкевічаў «Вялае» і шыкоўны касцёл Святога Міхала Арханёла ў гарадскім пасёлку Івянец.
