Цэнтральная славутасць гарадскога пасёлка Смілавічы – паркавы комплекс Манюшкаў, які ўключае былы палац Манюшкаў-Ваньковічаў і частку гаспадарчых пабудоў. Само мястэчка Смілавічы згадваецца ў летапісе яшчэ ў сярэдзіне 15 стагоддзя і за доўгую гісторыю ўладальнікамі тут былі Завішы, Шэметы, Агінскія. З 1791 года маёнтак перайшоў да Станіслава Манюшкі, чые нашчадкі прынясуць найбольшы ўклад у развіццё Смілавічаў. Будаўніцтвам палаца распачаў Аляксандр Манюшка, а яго работы і пачынанні ўжо працягне муж адзінай дачкі – Лявон Ваньковіч.
Палац у Смілавічах складаецца з 2 частак – больш старой, пабудаванай яшчэ ў першай палове 19 стагоддзя і новай – дабудаванай да асноўнага аб’ёму да 1900 года.
Старая частка ўяўляе сабой двухпавярховы корпус з псеўдагатычнай вежай.
Новая частка будавалася з рысамі архітэктурных стыляў неаготыка і мадэрн. Паміж сабой гэтыя часткі будынкаў злучаліся калідорамі утвараючы даволі незвычайны палац.
У час рэвалюцыйных падзей 20 стагоддзя сядзібу тройчы разрабавалі: у 1906, 1914 і 1917 годзе. Пасля была нямецкая акупацыя і чарада разбурэнняў – усе гэтыя падзеі ашаламляльна паўплывалі на лёс маёнтка і палаца.
За савецкім часам тэрыторыю паркавага комплексу пачалі забудоўваць і выкарыстоўваць пад патрэбы мясцовага тэхнікума. Так у 1973 годзе да неагатычнай часткі парадкам разбуранага палаца прыбудавалі своеасаблівы вестыбюль. У той жа перыяд змянілась планіровачная структура будынка – узводзіліся перагародкі для навучальных класаў.
У 2014 годзе пачалася эпапея з аднаўленнем архітэктурнага помніка. Уся тэрыторыя да гэтага часу абнесена плотам, які сціпла ўпіраецца ў жылы дом, былы флігель (на 2023 год у ім ужо ніхто не жыве, а крыху пазней будынак моцна пацярпеў ад пажару).
Неагатычную частку палаца амаль паспелі скончыць, але нечакана ўсе работы спыніліся. Даволі доўга заставалася незразумелай сітуацыя са старым крылом і вежай. Да іх аднаўленне ў выніку так не прыступілі.
Хочацца верыць, што старадаўнюю вежу палаца змогуць захаваць, – у гэтага аб’екта велізарны турыстычны патэнцыял.
Ад брамы і вартоўні да палаца вядзе алея са старых дрэў.
На ўскраіне парка ёсць цікавыя руіны двухпавярховага будынка. Магчыма гэта частка былога бровара Ваньковічаў, альбо нейкая гаспадарчая пабудова канца 19 стагоддзя.
Смілавічы знаходзяцца недалёка ад Мінска, адлегласць каля 30 кіламетраў. Ніжэй кропка з размяшчэннем сядзібы-палаца на мапе:
У цэнтры гарадскога пасёлка раней размяшчаўся масіўны касцёл Святога Вінцэнта. Калі будзеце ў гэтых краях, то варта таксама паглядзець палац у Раванічах, а больш цікавостак Беларусі шукайце на мапе.
