На вадаёмах Беларусі можна даволі лёгка сустрэць белую птушку з атрада гусепадобных – лебедзь-шыпун (рус. Лебедь-шипун, лац. Cygnus olor). Гэта самы буйны прадстаўнік лебедзяў, якія насяляюць Еўропу ды Азію. Птушка пазнаваемая: мае белае апярэнне, чорна-чырвоную дзюбу і чорныя лапкі. Адна з цікавых асаблівасцяў гэтага віду лебедзяў – птушка выгінае шыю ў форме літары “S”.
Сумны факт, але лебедзь-шыпун доўгія гады, а менавіта з канца 19 і па сярэдзіну 20 стагоддзі, на тэрыторыі нашай краіны амаль не сустракаўся і нават быў цалкам знішчаны. Аднаўляць папуляцыю пачалі паэтапна з 1963 года, а сам працэс расцягнуўся на некалькі дзесяцігоддзяў.
У Беларусі лебедзь-шыпун перыядычна застаецца на зімоўку, але большая частка птушак злятае ў вырай у другой палове восені і вяртаецца ў канцы сакавіка – першых чыслах красавіка. Лебедзі манагамныя птушкі, ствараюць пару на ўсё жыццё і імкнуцца трымацца толькі сваёй сям’ёй.
Птушанят шыпуны выводзяць у канцы траўня пачатку чэрвеня, звычайна каля 5-10 асобін. Што цікава працэсы выхавання патомства самка і самец падзяляюць.
Птушаняты лебедзяў маюць шэрую афарбоўку і амаль увесь свой першы год трымаюцца паблізу бацькоў.
Нярэдка можна заўважыць як лебедзяты ездзяць на спінах сваіх бацькоў, – выглядае гэта вельмі міла.
Шыпуна лёгка зблытаць з лебедзем-клікуном, асноўнае адрозненне – памеры і колер дзюбы (у клікуна ён жоўты, а памер крыху менш).
Улюблёнае месца пасялення – вадаёмы са стаялай вадой і багаццем расліннасці па берагах. Асноўны рацыён харчавання – водныя расліны. З 1993 года лебедзь-шыпун унесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.
