Pamiętam, że w szkole, na lekcjach literatury, nauczyciele zmuszali mnie do czytania dzieł pisarzy białoruskich. Nie wszyscy przestrzegali szkolnego programu nauczania i czytali zadany materiał, tracąc przy tym wiele przydatnych i nowych dla siebie rzeczy. Pewnie powodem był wiek, a może przeważyły inne zainteresowania.
Czas mijał, ale dzieła klasyków literatury nigdzie nie zniknęły. Zapraszamy do przypomnienia i przeczytania najlepszych białoruskich książek i prawdziwych klasyków. Jeżeli szukacie nowoczesnych to są one w innym materiale na stronie.
Jakub Kolas "Nowa Ziemia"
Data powstania: 1911 - 1923
Yakub Kolas zaczął pisać książkę w 1911, będąc w więzieniu przez trzy lata za udział w ruchu rewolucyjnym 1905-1906.
Wiersz „Nowa Ziemia” autorstwa narodowego poety Jakuba Kolasa jest pierwszym większym białoruskim dziełem epickim. Ta książka powinna znaleźć się w bibliotece każdego, kto uważa się za Białorusina. To pierwszy poemat narodowy, który słusznie nazywany jest encyklopedią życia białoruskiego chłopstwa, klasycznym dziełem naszej literatury i po prostu piękną poezją. Sam autor uważał „Nową Ziemię” za wiersz główny w całej historii swojej twórczości.
Wielu krytyków uważa Symona Muzyka za kontynuację książki.
Władimir Korotkiewicz „Kalasi spadł z rufy”
Data powstania: 1965
Jedna z najbardziej znaczących i wymownych powieści literatury białoruskiej. Utwór, napisany w dwóch częściach, poświęcony jest wydarzeniom w przededniu powstania 1863-1864 w Białoruś. Pierwsza książka opowiada historię pojawienia się niezadowolenia, które zaowocowało rzeką gniewu i walką o niepodległość Białorusi. Czytając powieść, jesteś całkowicie zanurzony w wydarzeniach tamtych czasów i widzisz przed sobą chłopca Olesa Zagorskiego i jego przyjaciół. Na kartach powieści wspomniany jest także główny rewolucjonista Kastus Kalinowski. Książka opowiada o tym, jak zmienił się światopogląd Białorusinów i jakie poświęcenia ponieśli, aby budować przyszłość kraju.
Wytwórnia filmowa „Belarusfilm” planowała nakręcić książkę Władimira Korotkiewicza, zatwierdziła scenariusz, ale w ostatniej chwili porzuciła ten pomysł. Jako powód odwołania zdjęć podano kiepski scenariusz.
Wasilij Bykow „Alpejska ballada”
Data powstania: 1963
Nic dziwnego, że „Alpine Ballada” dla wielu zajmuje centralne miejsce na półce z książkami. Nazwisko Wasilija Bykowa znane jest na całym świecie.
W swojej książce Wasilij Bykow opowiada historię losów dwóch jeńców wojennych, którym udało się uciec z austriackiego obozu. Cała prawda o wojnie, którą białoruski autor opowiedział w swoich książkach, była nie tylko niesamowita, ale spalona. Jego głębokie dzieła o ludziach stojących w obliczu okropności wojny nie mają sobie równych w literaturze rosyjskiej.
Na podstawie opowiadania „Alpine Ballad” powstał film o tej samej nazwie. Książka została nakręcona w 1965 roku przez dyrektora studia filmowego „Belarusfilm” Borysa Stiepanowa.
Iwan Mieleż „Ludzie na Baloce”
Data powstania: 1961
Powieść „Ludzi na Balots” Iwana Meleża to jedno ze szczytowych osiągnięć literatury białoruskiej, przykład twórczości powojennej. Powieść liryczna pod wieloma względami opowiada o mieszkańcach odległej wioski Kureni, odciętej od świata zewnętrznego nieprzeniknionymi poleskimi bagnami. Iwan Meleż z niemal etnograficzną precyzją pokazał życie ludności białoruskiej na przykładzie życia codziennego mieszkańców wsi. Powieść przedstawia tradycje narodowe, legendy, zabawy z pieśniami i wróżby bożonarodzeniowe prowadzone przez Poleszuków. Na przykładzie głównych bohaterów książki autorka opisał losy i dramat życia narodu białoruskiego.
„Lyudzi na Balots” to jedno z nielicznych białoruskich dzieł, które pojawiło się na ekranach telewizyjnych jako film wieloczęściowy.
Janka Mavr „Paleskija rabinzona”
Data powstania: 1932
Białoruski Juliusz Verne – Janka Mawra, który pisał przede wszystkim dla młodych czytelników, można uznać za twórcę gatunku przygodowego w literaturze białoruskiej.
Dzieło, które dziś nazywane jest bestsellerem, jest jedną z najbardziej lubianych książek wśród wielu pokoleń dzieci w wieku szkolnym – „Paleskiya rabinzona”. Janka Mavr pokazała, że nie tylko zagraniczne kraje mogą być interesujące podróż, ale w rodzimych miejscach jest wiele fascynujących i niezwykłych rzeczy. Autor tak przekonująco pisze o podróżach i przygodach, że czytelnik nie ma wątpliwości: Yanka Mavr był tam i widział wszystko na własne oczy.
Przygody Polissów Robinsonów z 1934 roku na dużym ekranie pokazała wytwórnia filmowa Belgoskino. W 2014 roku „Belarusfilm” na podstawie fabuły wypuścił film „Wyspa Cudów, czyli Polissya Robinsons”.
Janka Kupała "Rozrzucone Gniazdo"
Data powstania: 1913
Utwór „Rozproszone gniazdo” został napisany w formie sztuki teatralnej w pięciu aktach. Dramat rodziny Zyablików, którego losy opisuje w swojej książce Janka Kupała, był dramatem narodu białoruskiego. Wydarzenia mają miejsce podczas rewolucji 1905 roku.
Spektakl oparty jest na faktach z życia rodziny, której książę Radziwiłł odebrał im ziemię i dom. Janka Kupała, rozumiejąc tragedię rodzinną jako narodową, ukazał w swojej twórczości trudną drogę białoruskiego chłopstwa w poszukiwaniu utraconej ojczyzny, ziemi i wolności.
Dziś w mińskich teatrach wystawiana jest sztuka „Rozrzucone gniazdo”.
Kondrat Krapiva - „Kto się śmieje ostatni”
Data powstania: 1913
Ludowy humor, autoironia i sarkazm nadają literaturze białoruskiej specyfikę narodową. Wśród autorów tego gatunku warto o tym pamiętać Pokrzywa Kondratyktórych prace są nadal czytane z przyjemnością. W centrum fabuły znajduje się wizerunek pseudo-naukowca Gorlochwackiego i jego wspólników.
Pokrzywa ujawnia w swojej twórczości nie tylko specyficzne problemy polityczne, ale także uniwersalne, takie jak pochlebstwo, przekupstwo, zdrada. Autor pisał o tym wszystkim.
W 1954 roku do kolekcji filmów wyprodukowanych przez studio filmowe „Belarusfilm” dołączyły kolejne filmy. Ukazała się filmowa adaptacja sztuki Kondrata Krapivy „Kto się śmieje ostatni”.
Zmitrok Byadulya - Yazep Krushinsky
Data powstania: 1929 - 1932
Napisana w dwóch częściach powieść o życiu mieszkańców Białorusi w okresie kolektywizacji. Głównym bohaterem książki jest zamożny rolnik Jazep Kruszyński, za którego działaniami Biadulya kryje się istota walki klasowej i chęć pokazania, jak za zewnętrzną integralnością można ukryć najgorszego wroga.
Krytycy interpretują powieść „Jazepa Kruszinskiego” jako jedno z najważniejszych dzieł w twórczości pisarza.
Jana Borszewskiego. Szlachticz Zawalniaj
Data powstania: 1844 - 1846
Książkę tę z pewnością można nazwać encyklopedią życia narodu białoruskiego, jego folkloru i tradycji. W prostej, a czasem dowcipnej formie autorka opowiada o kulturze Białorusinów, ich pragnieniu lepszego życia i losie nieszczęśników.
Fenomenalna wyobraźnia i talent autora przerodziła się w jedno z najbardziej tajemniczych i fascynujących białoruskich dzieł – „Szlachcic Zawalny, czyli Białoruś w fantastycznych opowieściach”. W książce wykorzystano białoruskie podania ludowe, legendy i tradycje.
Svetlana Aleksievich „Wojna nie ma kobiecej twarzy”
Data powstania: 1985
Jeśli chodzi o współczesne książki pisarzy białoruskich, jednym z najsłynniejszych na świecie dzieł o strasznych, krwawych czasach jest „Wojna nie ma twarzy kobiety”. Autorka książki Swietłana Aleksijewicz została laureatką Nagrody Nobla w 2015 r. „Za twórczość polifoniczną – pomnik cierpienia i odwagi naszych czasów”.
Książka wchłonęła historie zapisane ze słów 800 kobiet, które przeszły przez wojnę. Praca „Wojna nie ma kobiecej twarzy” została przetłumaczona na ponad 20 języków.