Haft białoruski: historia, symbole, metody haftu i ornamenty
Haft ręczny - jeden z najczęstszych i najbardziej dostępnych rodzajów kobiecej kreatywności. Być może trudno znaleźć takie osoby, których strój narodowy nie byłby ozdobiony ozdobami. Powstała bardzo dawno temu, sztuka ta stworzyła tradycje haftowanych wzorów właściwych tylko im wśród różnych narodowości.
W Rosji haft domowy był znany i rozpowszechniany wszędzie, ponieważ zawód ten nie wymagał żadnych specjalnych urządzeń, tylko płótna, nici i igieł. A ten zawód był wyłącznie kobiecy, rozumiano go od 8-9 lat, kiedy chłopskie dziewczęta zaczęły przygotowywać dla siebie posag. Bez żartów, na wesele trzeba było zachować co najmniej 40 ręczników. Ta żmudna praca trwała czasem kilka miesięcy.
W rosyjskich wsiach to kobiety odprawiały rytuały zapewniające rodzinie dobrobyt. Haftowanie rozpoczynano zwykle po przędzeniu i tkaniu, kiedy dni były długie i pogodne. I ozdabiając tkaninę jasnymi wzorami, dziewczęta i kobiety szczerze wierzyły w ich cudowną moc.
Haft białoruski i pierwsza wzmianka o hafcie na Białorusi
Wczesne wzory haftu białoruskiego znaleziono na szczątkach skórzanych butów z X-XIII wieku. Najczęściej były to najprostsze wzory-symbole: romb, podzielone na 4 części, kwadraty, krzyżyki, trójkąty, pierścienie itp. Zachowały się także w hafcie z XIX-XX wieku. Mitologia pogańska znalazła odzwierciedlenie w starożytnej symbolice - wizerunkach symboli słońca, drzewa życia, pól, ptaków, wody. Użyto nici lnianych i wełnianych. Haft ozdobny został umieszczony na rękawach, kołnierzykach, obszyciach koszul, fartuchach i nakryciach głowy. Ozdobą ozdobiono także apaszki męskie, obrusy i ręczniki reprezentacyjne. Wraz z ewolucją ubioru (różne sposoby wykonania i zdobienia) oraz rozwojem przędzalnictwa i tkactwa udoskonalała się technika haftu.
Białoruski haft ludowy charakteryzuje się połączeniem różnych metod i technik w jedną teksturową i kompozycyjną całość. Ma ozdobne i technologiczne cechy regionalne i różnice. Tak więc haft regionu Dniepru, centralny Białoruś, Polesie Wschodnie i Zachodnie. W latach 50. tradycyjna technika liczenia z ornamentami geometrycznymi została zastąpiona swobodną polichromią i charakterystycznymi dla niej wzorami roślinno-kwiatowymi. Ten rodzaj zdobienia najczęściej spotykamy na ręcznikach z Drogichina.
Na początku XX wieku haft przybrał formę rzemiosła, pojawiły się warsztaty hafciarskie, których wyroby eksportowano do innych krajów. W latach 20. w miastach takich jak Słuck Bobrujsk, Witebsk pracowały artele hafciarskie, które później zostały przekształcone w fabryki wyrobów artystycznych.
Nici i metoda haftu
Hafciarze białoruscy używali zarówno naturalnej białej przędzy bawełnianej, jak i barwionej na niebiesko i czarno. Nici lniane i wełniane były mniej popularne, używano ich głównie do szycia na sznurku oraz do ozdabiania sukna i tkanin wełnianych.
Metoda haftu „igloo do przodu” przedstawia przejście nici przez tkaninę od prawej ręki do lewej. Szew wygląda jak przerywana linia, w której długość ściegów i odstępy można zmieniać w zależności od potrzeb.
Podczas robienia szwu „za igłę” nić jest również prowadzona z prawej ręki na lewą, ale igła jest wstrzykiwana za nitką w odległości jednego ściegu i wyprowadzana na powierzchnię w odległości 2 ściegów od miejsca, w którym nitka wychodzi z tkaniny . W ten sposób uzyskuje się linię przerywaną od strony przedniej i linię ciągłą od wewnątrz.
„Prześladowany” szew to szwy, które ściśle przylegają do siebie, z których każdy wystaje z poprzedniej połowy.
Haft "zestaw". Wyglądał jak ozdobny pasek - granica utworzona przez pewną liczbę rzędów szwu „do przodu igły”. Nić została natychmiast naciągnięta przez całą długość lub szerokość wzoru, a każdy kolejny rząd okazywał się o jedną poziomą nitkę niższą od poprzedniego. Ta metoda haftu była używana do ozdabiania ręczników, odświętnych koszul i fartuchów.
Ścieg krzyżowy" - policzalny rodzaj robótek ręcznych, występujący w wielu odmianach.
Prosty „krzyż” - dwa ściegi skrzyżowane ukośnie.
„Półkrzyż” - to pierwszy ścieg przy wykonywaniu prostego „krzyża”.
Podwójny krzyż" - kiedy przeplatali się prostymi „krzyżami” z małymi prostymi liniami między nimi.
Inny tradycyjny rodzaj haftu białoruskiego nazywał się „plyatsyonka”. Swoim wyglądem przypomina warkocz z zachodzących na siebie krótkich szwów.
Znaczące miejsce w hafcie białoruskim zajmują również szwy”satynowy ścieg" proste i ukośnea także za darmo.
Tradycyjne kolory białoruskiego ornamentu narodowego
В Białoruś Czystość wzorów zachowała się do XX wieku. Nasze kolory są czerwone wzory и białe tło. Biel jest symbolem czystości, a czerwień jest kolorem słońca i krwi, jako siły życiowej. Pod koniec XIX wieku. Hafciarze białoruscy zaczęli używać czerni, ale nie jako koloru dominującego, ale w odcieniu czerwieni. Kolory niebieski i żółty można czasem znaleźć w strojach ludowych.
Główne symbole haftu białoruskiego
Białoruski ornament narodowy to nie tylko dekoracja stroju, w nim każdy wzór ma swoje znaczenie i święte znaczenie. To szczególny szyfr naszego ludu, którego elementy symbolizują piękno i dobro, dają nadzieję i siłę, ucieleśniają miłość i szacunek człowieka do ojczyzny i przodków.
Zasadniczo w białoruskim ornamencie można odnaleźć wyraźną geometrię: wzory ułożone w formę geometrycznie regularnego sześcianu lub złożone z kwadratów i rombów.
wzorce życia
Rozkwit natury i życia ukazywał haft symbol słońca, który często łączy się z symbol ziemi. Taki wzór znajdował się w każdym chłopskim domu, ponieważ uważano go za cudowny.
Początek wszelkiego życia matka. Dlatego jej wizerunek jest jednym z najpopularniejszych wzorców życia, do którego nasi przodkowie odnosili się z wielką czcią.
Haftowano bezdzietne rodziny Matki podczas porodu. Aby chronić dzieci przed złym okiem i nieszczęściem, użyli również specjalnego znak amuletu.
Świąteczne wzory
Życie żadnej wsi nie mogło obejść się bez świąt, co znalazło odzwierciedlenie również w hafcie. Na przykład kąpiel, karnawał lub wesele.
Wzorce płodności i zbiorów
В czasy pogańskie Słońce i Ziemia były wysoko cenione, ponieważ dzięki ich zjednoczeniu plony rosną każdego roku. Symbol przebudzenia natury i słońca - Yariloktóry jest często przedstawiany na koniu. Kolejnym ważnym symbolem był Zhitnaya Baba.
Nastroje liryczne i poetyckie w sztuce ludowej wyrażane były poprzez obraz ptaki. Na przykład kukułka symbolizowała owdowiałą kobietę, słowik – poetę śpiewającą o miłości, sokół był obrazem ukochanej osoby, a orzeł uosabiał bohatera. Gołąb stał się symbolem miłości i pokoju. Para gołębi z głowami zwróconymi na bok to młoda para. Jeśli ptaki patrzą na siebie, a między nimi jest również przedstawiony bukiet kwiatów, to mówi o miłości w szczytowym momencie. Cóż, gdy oba gołębie odwróciły się w różnych kierunkach, wszystko, miłość niestety się skończyła.
Obrazy mitologii pogańskiej
Białorusini, podobnie jak większość narodów, mieli wcześniej kult świętego drzewa życia. Święte dęby znajdowały się pośrodku świątyń, a tych drzew nie można było ścinać, w przeciwnym razie sprowadziłbyś nieszczęście na siebie i swój rodzaj. Drzewo życia uosabiało życie wieczne, więc ten wzór był jednym z głównych obrazów używanych przez rzemieślniczki w ich haftowaniu.
Bereginya - patronował rodzinnemu palenisku, robótkom ręcznym i gospodarstwom domowym.
We wzorach wykorzystano również inne symbole, które dopełniły całościowy obraz haftu. Na przykład symbole bogów, naszych przodków, mężczyzny, chleba lub udziału kobiet.
Warto zauważyć, że Białorusini nie posługiwali się wzorami symbolizującymi śmierć lub smutek.
Ornament jako rodzaj ludowej magii
Nasi przodkowie wierzyli, że za pomocą ozdoby można uchronić się przed złem, zwrócić się do bogów o błogosławieństwo, a nielokalni, dzięki haftowanym wzorom, mogli zorientować się w światopoglądzie ludzi dominującym w danym powierzchnia.
Body shirt był zawsze szyty z magiczną ostrożnością, ponieważ nie tylko ogrzewał, ale także odpędzał złe moce i utrzymywał duszę w ciele. Przy krojeniu kołnierzyka wycinaną klapę trzeba było wciągnąć do wnętrza przyszłego ubrania, taki ruch - do środka - miał na celu zachowanie i nagromadzenie witalności.
Ozdoba była koniecznie wyhaftowana w takich miejscach jak kołnierzyk, rękawy, rąbek, na nakryciach głowy - w oprawie twarzy. Wierzono, że zło może dostać się do ciała przez otwarte przestrzenie. Ochronny haft pomoże je chronić. Starożytni Białorusini wierzyli również, że amulety na ubraniach nie pomagają gorzej niż uzdrowiciele tamtych czasów. Dlatego, gdy ktoś był chory, rzemieślniczka wyszywała na jego koszuli pewne znaki, które przyczyniły się do szybkiego powrotu do zdrowia.
Wśród ludzi istniała również tradycja rytualnych ręczników. Kiedy wydarzyło się jakieś nieszczęście - na przykład nieurodzaju lub susza - wtedy kobiety zbierały się w czyimś domu i tkały ręcznik, a następnie haftowały na nim pewien wzór. Po tym, jak produkt został zabrany do grobu przodka, aby oddalił się od wsi.
Znaczenie semantyczne takich wzorów, a także obrzęd ich odczytywania, aż do początku XIX wieku przekazywały rzemieślniczki ze starszego pokolenia młodszemu. A potem stopniowo zapominano o świętym znaczeniu haftu ludowego, a hafciarze pamiętali tylko, że zawierają siły dobra.
Polecamy również nasze materiały”Zrozumienie bohaterów naszej mitologii"I"10 opcji prezentów z wycieczki na Białoruś!"
tekst: Ekaterina Golubnicchaya
