Дзятлава – гэта невялікі, але цікавы, горад у Гродзенскай вобласці, размешчаны ў роўнай адлегласці ад Навагрудка, Слоніма ды Ліды. Са славутасцяў у Дзятлаве варта вылучыць касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі, а таксама былы палац Радзівілаў.
Да Радзівілаў гэтыя землі перайшлі пасля заканчэння Паўночнай вайны і амаль адразу тут пачынаецца будаўніцтва фамільнага маёнтка. Месцам для будучага палаца сталі руіны замка 16 стагоддзі, які спалілі шведы падчас вайны. Лічыцца, што работамі па ўзвядзенні Дзятлаўскага палаца кіраваў сам Мікалай Фаўстын Радзівіл (герб Трубы). Аднак па датам тут крыху не складаецца. Фаўстын памёр у 1746 годзе, а комплекс скончаны ў 1751 годзе, верагодней за ўсё дабудоўваў маёнтак малодшы сын Мікалая – Станіслаў Радзівіл.
Ад Радзівілаў мястэчка Дзятлава і сам палац перайшлі да роду Солтанаў. Новы ўладальнік, Станіслаў Солтан, быў чалавекам перакананым, таму цяжка перажываў падзелы Рэчы Паспалітай і прыняў актыўны ўдзел у паўстанні 1794 года. За гэта патрапіў за краты і быў сасланы ў Казань на доўгія гады.
Вярнуўшыся ў Дзятлава пасля ссылкі займаўся развіццём рэгіёна, а багаты маёнтак з палацам завяшчаў старэйшаму сыну Адаму Солтану. Адам пайшоў цалкам у бацьку і падтрымаў новае паўстанне 1830 года, за актыўны ўдзел у якім зямлі і палац былі канфіскаваны ў 1836 годзе.
З сярэдзіны 19 стагоддзі будынак выкарыстоўваюць пад розныя дзяржаўныя патрэбы. Так нейкі перыяд у сценах палацавага комплексу размяшчаўся драгунскі полк, Батарэйны штаб і лазарэт.
Дзятлаўская сядзіба перажывае і значныя архітэктурныя змены: складаны скатны дах спрашчаюць і робяць яго прамым, зносяць бакавыя вежы. Нягледзячы на гэтыя змены архітэктурны стыль аб’екта – позняе барока з элементамі ракако, часткова захаваны да нашых дзён.
Іншшыя будынкі комплексу закладзенага Радзівіламі не захаваліся на іх месцы была пабудавана Дзятлаўская раённая бальніца, а ад сядзібнага парка некранутая толькі невялічкая яго частка.
З канца 30-ых гадоў, 20 стагоддзя, у сценах былога палаца Солтанаў размяшчалася стаматалогія.
Нейкі час будынак адносіўся да Дзятлаўскай бальніцы, на тэрыторыі якой зараз і знаходзіцца. Імаверна менавіта дзякуючы такому суседству палац-сядзіба не развалілася канчаткова.
На сценах палаца захавалася ўнікальная ляпніна і барэльефы. Унутры будынка шмат што перабудавана, але ўважліва агледзеўшыся можна заўважыць артэфакты “лепшых часоў”.
Былы палац у Дзятлаве неаднаразова выстаўляўся на продаж, ахвотных выратаваць гістарычную спадчыну не было. Аднак у 2022 годзе з’явілася навіна, што аб’ект агульнай плошчай 1571м2 купілі ўсяго за 3 базавыя велічыні. Пакуль ніяк аднаўленчых работ не вядуць, але, магчыма, унікальная цікавостка Дзятлаўскага раёна будзе выратавана.
Калі глядзіш на гэты будынак, мімаволі праводзіш паралель з яшчэ адным маёнткам Радзівілаў, тым што ў Паланэчцы.
Палац знаходзіцца недалёка ад гістарычнага цэнтра горада, ля ракі Дзятлаўка, ніжэй кропка з пазнакай на мапе:
Калі будзеце ў гэтых краях раю паглядзець касцёл у вёсцы Дварэц.
