Адна з цікавостак Століна – гэта парк “Манькавічы”, тэрыторыя якога раней не ўваходзіла ў межы горада, а адносілася да суседняй аднайменнай вёскі. Цікава, што першыя згадкі пра Манькавічы знойдзены ў актах канца 14 стагоддзя. Тады мястэчка было ўладаннем князя Фёдара Яраслававіча. Аднак куды больш значны гістарычны перыяд пачынаецца з сярэдзіны 16 стагоддзя, калі кароль Жыгімонт Аўгуст падарыў Давыд-Гарадок (куды ўваходзіў і фальварак Манькавічы) Мікалаю Радзівілу Чорнаму (таму самому ўладальніку Нясвіжскага палаца). Доўгія гады Манькавічы заставаліся адным з дзясяткаў маёнткаў Радзівілаў без сядзібы, пакуль у 1885 годзе не пачалося будаўніцтва сапраўднага палаца. Менавіта так, атрымліваецца што ў сённяшнім Століне мог быць свой палац Радзівілаў, але…

Страчаны палац у Манькавічах
Так мог выглядаць палац у Століне (ШІ)
Дзе быў палац Радзівілаў у Століне?
Месца дзе стаяў палац сёння

Галоўная нагода будаўніцтва такой вялікай сядзібы ў Манькавічах – гэта жаданне Радзівілаў сумленна падзяліць свае землі паміж нашчадкамі. Таму Манькавічы сталі спадчынай для аднаго з шматлікіх патомкаў Радзівілаў, але тут як раз такі не хапала нейкага значымага дома для гаспод. Так, напрыканцы 19 стагоддзі, Марыя Даротэ дэ Кастэлян-Радзівіл абрала месца з маляўнічым размяшчэннем на беразе ракі Гарынь для будучага палаца, бо як тут жыць было бы без яго?

Як выглядаў палац у Століне?
Так выглядаў палац у першай палове 20 ст.

Да 1905 года завяршыліся асноўныя работы па ўзвядзенні кампактнай барочнай рэзідэнцыі. Галоўнай дамінантай якой стала высокая чатырохпавярховая вежа з гадзіннікам.

Дзе быў палац у Століне?
1939 год

Акрамя дэкаратыўнай функцыі, яна выконвала таксама практычную – з’яўлялася воданапорнай. Па чутках, трубы якія вялі ад яе да свідравіны засталіся ў зямлі і сёння.

Палац Радзівілаў Манькавічы
як выглядаў палац, рэканструкцыя на падставе старога фота і ШІ

Сам палац быў збудаваны ў вобразе літары “Г” і складаўся з некалькіх 2-павярховых карпусоў. У цэнтральнай частцы будынка, на стыку флігеля і вежы, знаходзіўся арачны праезд ва ўнутраны дворык.

Страчаная спадчына - палац у Століне
старая паштоўка, да 1916 года
Парк Манькавічы ў Століне
Парк “Манькавічы” у Століне

Свае першыя нязгоды палац у Століне спазнаў яшчэ падчас Першай сусветнай вайны. Наступствы тых разбурэнняў, тагачасны ўладальнік – Караль Радзівіл, здолеў аднавіць толькі к 1922 году. Дарэчы, пры ім сядзіба Манькавічы стала паляўнічай рэзідэнцыяй, куды асабліва любілі прыязджаць графскія госці.

Палац Радзівілаў у Століне.
від на палац Радзівілаў, 1929 год

Пасля таго як Столін у 1939 годзе ўвайшоў у склад БССР, палац нацыяналізавалі, а мясцовых Радзівілаў адправілі далёка ў Расію. Падчас вайны частка старадаўняга парка і амаль увесь палацавы комплекс былі знішчаны.

Убранства палаца Манькавічы
Так выглядала гасцёўня (ШІ на падставе старога фота)

Лічыцца, што нямецкія салдаты нават вывезлі вароты ад уязной брамы.

Памятны камень Радзівілаў у Століне.

Сёння, адзіны напамін пра тое, што ў парку Манькавічы калісьці стаяў палац – гэта закладны камень. Яго тутака ўсталяваў яшчэ Станіслаў Радзівіл у знак удзячнасці маці, якая і задумала будаўніцтва палаца. На жаль на камені даволі дрэнна чытаюцца надпісы.

Камень Радзівілаў

Знайсці месца дзе стаяла сядзіба Радзівілаў не так і складана, арыенцір – стары дуб да якога вядзе алея.

Страчаная спадчына Беларусі - палац Радзівілаў у Століне
Прыкладна так размяшчалася сядзіба, калі браць актуальны ландшафт

Страчаная спадчына: палац Радзівілаў "Маньковічы"

На тэрыторыі паркавага комплексу працуе невялічкі музей.

Музей у Століне

Кропка з месцазнаходжаннем парка на мапе:

Калі будзеце ў гэтых краях, то раю паглядзець закінутую сядзібу Алешаў у Новаберажным.

АДКАЗАЦЬ

Пожалуйста, введите ваш комментарий!
пожалуйста, введите ваше имя здесь