Новая Мыш – гэта буйная вёска ў прыгарадзе горада Баранавічы, дзе пражывае больш за 1000 чалавек. Гісторыя ў гэтага мястэчка даволі старажытная і часам блытаная, бярэ свой пачатак яшчэ ў першай палове 16 стагоддзя як валоданне Хадкевічаў (*тады яшчэ проста Мыш, у тым ліку ўключаючы цяперашнюю вёску Старая Мыш). Сёння з цікавостак у Новай Мышы хочацца вылучыць два асноўныя аб’екты – драўляную царкву і касцёл Праабражэння Гасподняга.
Навамышскі Праабражэнскі касцёл
Першы касцёл на гэтым самым месцы быў пабудаваны пры Сапегах у 1641 годзе. Пасля моцнага пажару, які знішчаў драўляную пабудову, было вырашана ўзводзіць мураваны будынак. Такім чынам, у 1825 годзе, і з’явіўся Праабражэнскі касцёл, які заняў цэнтральнае месца ў вёсцы Новая Мыш.
Храм выкананы ў класічным стылі архітэктуры. Фасад вылучаецца масіўным порцікам з васьмю калонамі, якія візуальна разбіты на чатыры пары.
Цалкам імаверна, што першапачатковае аблічча храма было зменена ў канцы 19 стагоддзя. У некаторых крыніцах нават сустракаецца інфармацыя, што ў 1890 годзе касцёл гарэў і быў адбудаваны нанова.
Навамышскі храм агароджаны плотам з бутавага каменя, а перад яго ўваходам стаіць невялічкая цагляная брама.
Злева ад касцёла размяшчаецца вежа-званіца, пабудаваная з дрэва ў 2 ярусы. Дакладная дата яе будаўніцтва невядомая, але на старых фотаздымках 1900 года, гэтая вежа ўжо прысутнічае.
Спаса-Праабражэнская царква
Шмат цэркваў, якія будаваліся на тэрыторыі Беларусі пасля падаўлення паўстання 1863 года, даволі аднатыпная і нават крыху сумнаватыя. У іх часта няма архітэктурных вынаходстваў, а тыпавыя праекты выкананы як пад капірку. Аднак зусім іншая справа царква ў мястэчку Новая Мыш, якая прыемна дзівіць сваёй незвычайнай архітэктурай.
Царкву Праабражэння Гасподняга пачалі будаваць у 1855 годзе на месцы храма-папярэдніка, які разабралі па загадзе ўладаў. Ходзяць чуткі што царкву разабралі з прычыны таго, што старая пабудова занадта нагадвала суседні касцёл, – гэта магло не задавальняць праваслаўны прыход. Аднак куды больш верагодная прычына – састарэласць, папярэдняй храм датаваўся канцом 18 стагоддзя.
Навамышкенскую царкву скончылі будаваць у 1859 годзе. Храм можна смела назваць унікальным прыкладам драўлянага дойлідства з элементамі рэтраспектыўна-рускага стылю архітэктуры.
Будынак мае форму крыжа, на якім узвышаюцца 5 васьмігранных купалоў-барабанаў (своеасаблівыя вежы). У адной з іх размяшчаецца званіца, а яшчэ з ёй звязана дэтэктыўная гісторыя. У 1989 годзе, калі храм рэстаўрыравалі, пад дахам аднаго купала знайшлі старажытныя запісы і царкоўныя архівы, якія тут хавалі з часоў вайны.
У вонкавым дэкоры мноства драўляных элементаў і разьбы.
Перад уваходам на тэрыторыю храма збудавалі масіўную трохарачную браму, гэта адбылося ўжо ў 90-ыя.
Акрамя касцёла і царквы звярніце ўвагу на невялічкі занядбаны будынак у цэнтры Новай Мышы.
Зараз гэтая пабудова выглядае непрыкметна, але першапачаткова гэта была сапраўдная карчма (паглядзіце, як выглядаў будынак раней на фота ніжэй).
Знайсці касцёл і царкву будзе вельмі проста, храмы знаходзіцца на вуліцы Паркавая, у самым цэнтры населенага пункта Новая Мыш.
Што яшчэ цікавага паглядзець у гэтым краі? За некалькі кіламетраў ёсць вёска Старая Мыш, дзе захаваўся бровар, а таксама земляныя валы часоў Хадкевічаў. У горадзе Баранавічы рэкамендую да наведвання драўляны касцёл 1924 года. Таксама раю заехаць у Сталовічы, дзе захаваўся ўнікальны храм Мальтыйскага ордэна і неагатычны храм 20 стагоддзя.
