Расширяем свой кругозор: белорусские поговорки, пословицы и фразеологизмы. Все мы слышали русские эквиваленты крылатых выражений, но знаете ли вы, как они звучат на нашай роднай мове?
Баба с возу — кобыле легче
Баба з калёс, а каня як чорт панёс. / Баба з калёс каню свята.
Баш на баш
Галава на галоў. / Цень на цень. / Вуха на вуха.
Без труда не вытащишь и рыбку из пруда
Каб рыбу есці, трэба ў ваду лезці. / Трэба нахіліцца, каб з ручая напіцца. / Каб вады напіцца, трэба ёй пакланіцца. / Вады не засіліш не паварушыўшыся, рыбы не зловіш не памачыўшыся. / Па дарозе ідучы, грыбоў не набярэш.
Бестолковая голова ногам покоя не дает
За дурной галавой нагам неспакой. / Скупы двойчы плоціць, а дурны двойчы ходзіць. / Галава нагам зладзей
Будет и на нашей улице праздник
Загляне сонца і ў наша ваконца. / Прыйдзе тая нядзеля, што будзе і маё вяселле. / Калісьці і наш Бог праспіцца
Будто снег на голову
Быццам з неба спаў. / Як з хмары спаў. / Няйначай з неба зваліўся.
В гости со своим самоваром не ходят
У студню вады не льюць, а ў лес дроў не вязуць. / У крыніцу не носяць вадзіцу.
В каждой шутке есть доля правды
Няма байкі без праўды. / Жарты нічога не варты, але часам праўдзяцца. / Часам жарты выходзяць на праўду.
В ногах правды нет
Сядзь, няхай полы не вісяць. / Ногі для дарогі. / Сядзьма на калодзе, пагаворым аб прыгодзе.
В одно ухо вошло, а в другое вышло
Адным вухам слухае, а другім выпускае. / У адно вуха ўпусціў, а ў другое выпусціў.
Волосы становятся дыбом
Шапка на галаве расце./ Аж шапка паднялася. / Нешта за каўнер бярэ. / Вочы слупам сталі. / Дрыжыкі працінаюць. / З капылоў далоў.
Волчий аппетит напал
Конская ежа напала. / Пропасці напалі. / Прогліца напала. / Як не ў сябе. / Як тры дні не еў./ Як з галоднага краю вырваўся. / Як ніколі хлеба ў вочы не бачыў. / Як на голад. / Есць як валоў шэсць. / Не ў свой дух.
Витать в облаках
Пра нябесныя мігдалы думаць. / Пра нябесныя ясноты марыць. / У надхмар’і лунаць.
В чужой монастырь со своим уставом не ходят
З сваёю цаною на кірмаш не едуць. / У чужую парафію са сваім звычаем не прыходзь. / У чужой бажніцы свечкі не папраўляй.
Взбрело в голову
У галаву ўроілася (зайшло). / У каўтуне закруціла. / У галаве закруціла. / Каўтун завіў.
Вставлять палки в колеса
Дарогу перасякерваць (перасякаць, заступаць). / Шостку падкідаць. / На перашкодзе стаяць.
Выеденного яйца (ломаного гроша) не стоит
Вы́скваркі не варты. / Зломанага шэлега не варты. / Гарэлага шэлега не дам. / Тры грошы не варты.
Вышел сухим из воды
Пабыў у вадзе і не мокры нідзе. / Дарма прайшло.
Глуп, как пробка (как пень / как сивый мерин)
Дурны, як даўбешка (як доўбня, як пень, як авечка, як цецярук, як баран, як свіння, як пута, ях халява, як хамут, як бязмен). / Абух абухом.
Глаза бы мои не смотрели
Брыдка глядзець. / На вочы б не бачыць. / Гадка пазіраць.
Гол как сокол
Голы як бізун (як палец, як костка, як стары венік). / Голы як стой. / Гол як кол. / Голы гальцом. / Салому сячэ, пірагі пячэ, сенам падмазвае.
Голод не тетка
Голад не дзядзіна, з’ясі і крадзенае. / Голад не цётка, з’есць, што патрапіць. / Голад не свой брат. / Галоднаму ўсё смакуе. / На галодны зуб усё смачна. / Галоднаму асцюкі не колюцца. / Чорт з голаду и мухі еў.
Горбатого могила исправит
Гарбатага хіба труна выпрастае (паправіць). / Гарбатага выпрастае магіла, а ўпартага дубіна. / Крывога дрэва не выпрастаеш. / З дугі аглоблі не зробіш. / Калі пень, то і будзе пень.
Гоняться за двумя зайцами
На сем сукоў садзіцца. / Дзвюх сарок за хвосг трымаць. / Два зайцы гнаць.
Гори синим огнем
Гары яно гарам. / А няхай яно дымам возьмецца. / Хай яго агні высмаляць. / Хай яно перуном (пылам) пойдзе. / Няхай тут усё дымам сядзе. / Каб яно дагары з дымам пайшло. / Бадай ты без агню згарэў. / А няхай ты згары. / Каб ты ўпапялеў. / Каб цябе агонь спаліў. / Агнём цябе запалі.
Готовь летом сани, а зимой телегу
Ладзь калёсы зімою, а сані летам. / На свята думай пра будзень, а ўлетку пра зіму.
Гром не грянет — мужик не перекрестится
Не прыйдзе трывога не ўспомніш і Бога. / Як трывога, тады да Бога. / Пакуль пярун не грымне, чалавек яму не паклоніцца. / Пакуль не загрыміць, мужык не перахрысціцца.
Гусь свинье не товарищ
Мядзведзь карове не брат. / Воўк сабаку не радня. / Качар курыцы не пара. / Воўк казе не таварыш. / Раўня як свіння да каня. / Багаты беднаму не брат. / Сыты галоднаму не раўня.
Давать голову на отсечение
Руку на адцён даваць. / Галаву на страце́нне даваць. / Рукі па локаць даваць адцяць. / Родам і плодам клясціся.
Дать березовой каши
Лазы даць. / Кія ўсыпаць. / Дубца даць. / Пугі ўліць. / Кулакамі пачаставаць.
Дать дуба
Старчом стаць. / Душою дрыгнуць. \ Бараду задзерці. / Жаба цыцкі дала.
Дать маху
Пу́дла даць. / Не на тую нагу бот надзець. / Схібіць. / Спудлава́ць.
Дать по шее
Каўнер (каўняра) памацаць. / Па шыі накласці. / У каўнер наўскладаць (налажыць). / Па карку заехаць. / Каўша даць.
Два сапога пара
Абое рабое. / Роўны з роўнага цешыцца. / Адзін аднаго (адзін другога) не перацягне. / Які ехаў, такую стрэў.
Делать из мухи слона
З камара каня рабіць. / З блыхі (з мухі) вала рабіць. / З ветру вяроўку віць. / Раскажаш пра вераб’я, а перакажуць пра жураўля. / Скажы на кепаць, а даложаць на локаць.
Делу — время, потехе — час
Перш папрацуй, а тады і патанцуй. / Была нядзеля — і мы дудзелі, цяпер серада — працуй, грамада. / Калі на лянок, а калі ў танок. / Гульня, ды не штодня. / Годзе цалавацца, пара і на хлеб старацца.
Держи карман шире
Кішэнь падстаўляй. / Заўтра з мехам прыходзь.
Днем с огнем не сыскать
Са свечкаю (у руках) не знайсці. / І Саўка не знойдзе.
До свадьбы заживет
Пакуль жаніцца, загаіцца. / Пакуль шлюб браць нічога не знаць.
Дойти до ручки
На пусты канец сысці (з’ехаць). / Да пустога канца дажыць. / На нішто з’ехаць. / На пшык з’ехаць. / Да пугаўя (да пужальна) дабіцца. / Да няма нічога дайсці.
Дуракам закон не писан
Дурны законаў не чытае, ды свае мае. / Для вар’ята няма свята. / Дурны сабака і на гаспадара брэша.
Душа ушла в пятки
Аж душа зайшлася. / І душы не было. / Душа ў пяты пайшла. / Душа трасецца. / Пад пяты коле.
Дыма без огня не бывает
Дзе не гарыць, там і не курыць. / Дзе дым, там і полымя. / Адкуль дым, адтуль і полымя. / Дзе сунічнік, там і суніцы. / І сабака на́пуста не забрэша. / Не дарма людзі гавораць. / Без прычыны і хвост не матляецца
Eдва ноги волочить
Ледзьве ногі перастаўляць. / Ног не змяніць. / Ног змяніць не можа. / Ледзь ногі совае.
Если б знал где упадешь, то соломки б подостлал
Каб чалавек ведаў, дзе спатыкнецца, дык абышоў бы тое месца. / Каб ведаў, дзе яма, то пераступіў бы. / Каб ведаў, дзе павалішся, лепей бы там сеў (лёг). / Калі б ведаў, дзе павалішся, то абышоў бы.
Если бы да кабы выросли во рту грибы
Каб не хмель ды мароз, ён бы тын перарос. / Каб на дзятла не стралец, быў бы дзяцел маладзец. / Каб не плеш, дык і лысы не быў бы. / Кап, кап ды не цячэ. / Не здарылася б бяды, каб конь не быў худы. / Што пра тое гаварыць, што не мае быць.
Если кажется нужно перекреститься
«Мусіць» за вуха ўкусіць. / Здаецца, што й певень смяецца. / Няхай не здаецца дурной авечцы. / Як здаецца, то хрысціся. / Перахрысціся, калі здаецца.
Еще такой не родился, кто бы всем сгодился
Яшчэ гэткі не спаткаўся, каб усім ён спадабаўся. / І Бог усім не дагодзіць.
