Адна з самых незвычайных капліц Беларусі знаходзіцца ў Узде. Гэты будынак у форме піраміды, можна паглядзець на каталіцкіх могілках, на выездзе з горада. Сама піраміда будавалася як радавая капліца-пахавальня Завішаў.
Ёсць некалькі версій аб даце будаўніцтва. Першая - 1800 год, пры Казіміры Завішы, які валодаў шырокім маёнткам Кухцічы (цяпер называецца Першамайск). Іншы варыянт - другая палова 19 стагоддзя, пры Яне Казіміры Завішы, які быў вядомым археолагам.
Што за піраміда побач з Уздой?
Калі з датай будаўніцтва ўсё складана, то з прычынамі выбару такой дзіўнай формы яшчэ больш складана. Чаму пахавальня Завішаў так нагадвае сваёй архітэктурай егіпецкія піраміды? Да гэтага часу незразумела.
Аднак верагодна - гэта звязана з захапленнямі саміх Завішаў. Так Казімір бываў у Егіпце з навуковай экспедыцыяй, а Ян сваёй прафесіяй абраў археалогію, якая таксама цесна звязана з егіпецкай культурай. Магчыма, гэта і ёсць адказ на таямніцу будаўніцтва такога незвычайнага аб'екта.
У капліцы-пахавальні меркавалася 2 узроўня: на ніжнім знаходзіўся склеп, верхні ўзровень быў прызначаны для малітваў. Як патрапіць на верхні ярус незразумела, верагодна быў нейкі праход. Некалькі гадоў таму магільны склеп акультурылі, абгарадзілі склеп, усталявалі каваную рашотку. Так было ў 2017 годзе:
А так каплічка Завішаў выглядае ў 2021 годзе:
Пахавальня Завішаў ва Уздзе пабудавана з буйнога бутавага каменя ў форме чатырохграннай піраміды. Архітэктуру можна назваць эклектычнай з элементамі неаготыкі і стылю архаікі.
Пахаванні на ніжнім ярусе не захаваліся. У самім горадзе Узда варта паглядзець драўляны касцёл Крыжаўзвіжанскі. Праехаўшы да пасёлка Першамайск зможаце ўбачыць старадаўні збор - руіны храма 16 стагоддзя. Незвычайная піраміда Узды на мапе:
Як звычайна, больш славутасцяў Беларусі на мапе.
