Сядзіба Умястоўскіх у вёсцы Жамыслаўль.
У Гродзенскай вобласці ёсць зусім дзіўная вёска Жамыслаўль. Прыехаўшы туды вы як быццам апыняецеся ў 19 стагоддзі і ўсё дзякуючы казачнай славутасці Сядзібе Умястоўскіх. Акрамя асноўнага палаца на тэрыторыі сядзібы захаваліся розныя гаспадарчыя пабудовы, парк, лядоўня, а таксама бровар і спіртасховішча. Сёння маёнтак Умястоўскіх знаходзіцца ў змешаным стане. Яго то пачынаюць рэстаўрыраваць і прывозіць будаўнічыя матэрыялы, то таксама нечакана спыняюць усе працы. Сядзібу складана назваць закінутай, тэрыторыю ахоўваюць, тут убрана і прыгожа. У жаласным выглядзе знаходзіцца толькі сам палац.
Будаўніцтва сядзібы на беразе ракі Гаўя пачалося напачатку 19 стагоддзі. Польскі магнат Якуб Умястоўскі набыў маёнтак Жамыслаў і заклаў тут драўляную сядзібу. Пазней, у 1828 годзе, ягоны сын Казімір працягнуў працу бацькі. Пабудаваў 2 каменныя флігелі ў класічным стылі па абодва бакі ад будучага палаца.
З прычыны дарагоўлі будаўнічага праекту палац Умястоўскіх быў гатовы толькі ў 1877 годзе. Магнацкая сям'я марыла пабудаваць сядзібу, падобную на рэзідэнцыю польскага караля. Па сутнасці маёнтак у Жамыслаў з'яўляецца копіяй Лазенкаўскага палаца ў Варшаве.
Калі будаўніцтва галоўнай сядзібы было скончана, вакол яго быў раскінуты парк па праекце французскага садоўніка Джэймса. Па задуме двухпавярховы палац стаў цэнтрам кампазіцыі. Парк захаваўся і сёння, дарэчы ў ім ёсць унікальнае дрэва, помнік прыроды, - Пенсільванскі ясень.
Сам палац Умястоўскіх мае T-вобразную форму. Вокны былі выкананы ў выглядзе шырокіх вітражоў. Фасад вянчаў эфектны бельведэр з такімі ж вітражамі. Унутры пакояў знаходзіліся раскошныя мармуровыя печы і каміны ў французскім стылі. Сцены былі багата ўпрыгожаны дубовымі панэлямі і фрэскамі. Уся мэбля была ўнікальная і зроблена ўручную. Па перыметры размяшчалася адкрытая тэраса. Нажаль, але 2012 будынак моцна пацярпеў ад пажару і большая частка інтэр'еру знікла канчаткова.
Нейкі час у сценах сядзібы размяшчалася навуковая база Віленскага ўніверсітэта. Маёнтак у карыстанне перадаў Уладзіслаў Умястоўскі, гэтак жа ён фінансаваў будаўніцтва касцёла ў Суботніках, дзе і пахаваны.
У часы першай сусветнай вайны нямецкае войска размясціла тут шпіталь для параненых і нешта накшталт санаторыя. У савецкія гады тут насяляла кіраванне саўгаса.
Што яшчэ цікавага варта паглядзець у Жамыслаўе?
Акрамя сядзібнага дома і флігеляў у вёсцы Жамыслаў ёсць яшчэ некалькі цікавых аб'ектаў. Пачаць варта з лядоўні, Якая нагадвае цэлы катэдж. Пабудавана ў 1828 годзе з каменя. Уяўляе з сябе трох'ярусную вежу з 2-ух павярховай прыбудовай у класічным стылі.
Лядоўня выдатна захавалася і відавочна выкарыстоўваецца. Усталяваны металічныя ўваходныя дзверы, часткова заменены вокны, вакол стаіць плот.
Справа ад лядоўні знаходзіцца свіран.
На дарозе вядучай у цэнтр вёскі можна ўбачыць прыдарожную капліцу са скульптурай Маці Божай.
Яшчэ адна гістарычная частка Жамыслаўля – будынкі вінакурні і спіртасховішча. Размешчаны крыху ў аддаленні ад сядзібнага дома.
Нягледзячы на тое, што сядзібны комплекс знаходзіцца ў стадыі чакання рэканструкцыі, палац і парк уражваюць сваім вонкавым выглядам. Гэты маёнтак уключана ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі.
