На мяжы Брэсцкай і Гродзенскай абласцей ёсць цікавая вёска Карчова, а галоўная славутасць гэтага мястэчка – Туганавіцкі парк на месцы якога некалі даўно знаходзіўся маёнтак Верашчакаў. На жаль, да нашых дзён сядзіба гэтага роду не захавалася, уцалелі толькі планіровачныя рашэнні і алеі. Сёння застаецца толькі шпацыраваць па густым парку, натхняцца старымі здымкамі і прадстаўляць як выглядалі гэтыя мясціны 200 гадоў таму.
Гісторыя ў Карчова (Тугановічаў) - годная і займальная. Спіс вядомых уладальнікаў тут таксама здзіўляе: Гайцавічы, Масальскія, Данэйкі, Туганоўскія, але самымі прыкметнымі сталі вядома Верашчакі. Тугановічамі яны валодалі прыкладна з сярэдзіны 18 стагоддзі і аж да 1930 года.
Асабліва яскравы перыяд у гісторыі Тугановічаў – першая палова 19 стагоддзя, калі ў гэтыя краі прыязджалі Адам Міцкевіч, Тамаш Зан, Ян Чачот і Ігнат Дамейка. Будучыя вядомыя дзеячы, пісьменнікі і рэвалюцыянеры, а таксама родапачынальнікі і заснавальнікі таварыства Філарэтаў (дарэчы таемны камень, каля якога яны сустракаліся і сёння ляжыць на сваім месцы). Усе яны былі сябрамі Верашчакаў і часта праводзілі летнія дні ў кампаніі гэтай сям'і.
Акрамя таго, Адам Міцкевіч быў закаханы ў дачку ўладальніка маёнтка - Марылію. Аднак любоўная гісторыя скончылася для паэта сумна, маладая дзяўчына выйшла замуж за Ваўжынца Путкамера і з'ехала ў Больцінікі, Воранаўскага раёна. Нягледзячы на гэты вынік, сувязь яны падтрымлівалі, а для Міцкевіча, Марылія Верашчака, стала музай усяго яго жыцця.
Пра саму сядзібу Верашчакаў вядома не так і шмат. Цэнтральным аб'ектам быў аднапавярховы сядзібны дом, выкананы ў архітэктурным стылі класіцызм. Таксама на тэрыторыі парку знаходзіліся: аранжарэя, млын, заезны двор, сямейная капліца-пахавальня, лядоўня і розныя гаспадарчыя будынкі.
Нам пашанцавала, што захавалася мноства старых здымкаў і малюнкаў на якіх можна падрабязна разгледзець маёнтак Верашчакаў.
З 1903 па 1911 гады на тэрыторыі маёнтка дзейнічала “Вопытнае поле ў Тугановічах”, арганізаванае Мінскім таварыствам сельскай гаспадаркі. Прадпрыемства лічылася ўзорным, а яго камітэт фінансаваўся і складаўся з самых вядомых дзеячаў таго часу, таксама ў яго склад уваходзіла і апошняя ўласніца Тугановічаў - Юзэфа Туганоўская. Аднак грымнула Першая сусветная вайна, якая пакінула гэтае цудоўнае месца ў разрусе. Многія пабудовы комплексу ўжо не аднаўлялі, а тое, што ацалела, перайшло на баланс дзяржаўнай казны. Канчаткова сядзібны комплекс разбураны падчас баёў Другой сусветнай, лінія фронту праходзіла зусім недалёка ад гэтых мясцін.
Сёння, гуляючы па парку, можна ўбачыць абгароджаныя дрэвы - гэта прыродная альтанка, дзе верагодна сустракаліся закаханыя Марылія і Адам.
Ніжэй кропка з размяшчэннем парка на мапе:
Калі будзеце ў гэтых краях, то рэкамендую вам таксама наведаць мястэчка Ішкальдзь, дзе знаходзіцца старадаўні Траецкі касцёл.
