Налібоцкая пушча - гэта велізарны лясны масіў, размешчаны недалёка ад цэнтра Беларусі. Месцы тут па-сапраўднаму прыгожыя і ўнікальныя, да таго ж калі трохі пашанцуе то тут можна ўбачыць дзікіх насельнікаў лясоў. Сярод якіх ёсць і не зусім дзікія, але незвычайныя, - гэта Тарпанападобныя коні, якія жывуць у заказніку "Налібоцкі".
Сюды гэтых нашчадкаў старажытных тарпанаў (*вымерлы від дзікіх коней) завезлі з Нідэрландаў усяго некалькі гадоў таму. У гэтай бязвыплатнай здзелкі было і шэраг важных умоў: коні павінны заставацца ў натуральным асяроддзі і жыць без дапамогі чалавека. На дадзеным этапе ў Налібоцкіх конікаў гэта нядрэнна выходзіць.
Тарпанападобныя коні аказваюць вялікую дапамогу ў пакосе травы. Жывучы вялікімі статкамі на лугах, яны не даюць палям зарастаць хмызняком і быльнікам, што ў сваю чаргу дапамагае іншым дзікім жывёлам і птушкам.
Тыповы табун коней складаецца з вялікіх і невялічкіх гарэмаў, дзе ў аднаго самца (жарабца) можа быць да некалькіх кабыл, у кожнай з якіх ёсць ці будуць жарабяты.
Тыя жарабцы каму самак не хапіла ці не змаглі заваяваць – збіваюцца ў “халасцяцкую” групу, якая звычайна трымаецца крыху наводдаль ад табуна.
Яркае адрозненне тарпанападобных коней ад тарпанаў крыецца ў дэталях. У дзікіх коней грыва стаяла тырчком, як іракез, а ў выведзеных конікаў ўжо больш класічная - спадальная.
У працэсе назірання за канямі звярнуў увагу, што ў некаторых асобін грыва крыху стаіць тырчком. Хто ведае, можа, праз некалькі пакаленняў селекцыя прывядзе да таго, што грыва зноў стане як у продкаў.
Першапачаткова ў Беларусь завезлі каля 150 коней, а зараз іх ужо значна больш. Цалкам магчыма, што з часам іх расселяць і ў іншыя рэгіёны нашай краіны.
Тарпановідные коні вельмі эмацыйныя. Усяго толькі за адну гадзіну назірання можна ўбачыць і бойкі жарабцоў, і далікатныя абдымкі пар, а таксама трапяткі догляд за нашчадствам.
Нягледзячы на ўсю гэтую ідылію не варта забываць, што гэта ўсё ж такі дзікія жывёлы да якіх блізка падыходзіць не трэба. Конік у выпадку небяспекі або патэнцыйнай пагрозе жарабя можа лёгка нанесці смяротны ўдар капытамі.
Таму калі плануеце паездку ў заказнік, то варта звярнуцца да спецыялістаў ці гідаў, якія падкажуць як бяспечна назіраць за гэтымі дзіўнымі стварэннямі.
На ўскраіне Налібоцкай пушчы ёсць і гістарычныя славутасці. Напрыклад руіны сядзібы Тышкевічаў «Вяла» і найпрыгажэйшы касцёл святога Міхала Арханёла ў гарадскім пасёлку Івянец.
