Побач са старажытным мястэчкам Луна (сёння – аграгарадок Мастоўскага раёна), знаходзіўся маёнтак з гучнай назвай “Воля“. На сучасных мапах такога тапоніма ўжо няма, а сама тэрыторыя ўключана ў склад Луна. Гэтыя землі маюць багатую і насычаную гісторыю, а таксама спіс вядомых уладальнікаў: Сапегі, Друцкія-Любецкія, Крывіцкія, Чахаўскія, Ромеры, Тарасовічы і іншыя. Напамінкам пра тыя слаўныя часы служыць часткова закінутая сядзіба Тарасавічаў (у многіх крыніцах Крывіцкіх).

Закінуты дом у аграгарадку Лунна

Сядзіба Тарасавічаў у Лунна.
Так сядзіба выглядала ў першай палове 20 стагоддзі. Здымак зроблены арыентыровачна ў 1937 году, крыніца: кніга Aftanazy Roman. “Dzieje rezydencji на dawnych kresach Rzeczypospolitej” том 3.

Будаўніцтвам сядзібы ў мястэчку Воля займаліся прадстаўнікі роду Крывіцкіх. Да іх маёнтак перайшоў ад Чахоўскіх і Рамэраў, якія валодалі Луна з пачатку 19-га стагоддзя.

Сядзіба "Воля" ў Лунна

Дом у класічнай форме архітэктуры, са скругленым порцікам, скончаны да 1832 года. Падобны маёнтак быў у іншым мястэчку Гарадзеншчыны – Рось, якім валодалі Патоцкія.

Маёнтак Крывіцкіх у Лунна

Сядзіба Крывіцкіх у Лунна.
крыніца: кніга Aftanazy Roman. “Dzieje rezydencji на dawnych kresach Rzeczypospolitej” тым 3. Здымак 1934-37 гг.

У сярэдзіне 19 стагоддзі Юзэфа Крывіцкая абвянчалася з Уладзіславам Тарасовічам, так у фальварка Воля змяніліся ўладальнікі. Далейшая гісторыя маёнтка будзе звязана менавіта з гэтым шляхецкім родам.

Пасля паражэння паўстання 1863-64 года Тарасовічы знаходзіліся ў цяжкім фінансавым становішчы і маглі лёгка страціць свой адзіны маёнтак. Аднак па шчаслівым збегу абставінаў змаглі захаваць за сабой сядзібу.

Сядзіба ў аграгарадку Лунна.
Здымак Louise Arner Boyd, 1934 год

Былая сядзіба Крывіцкіх "Воля" ў Лунна

У 1915 годзе сям'і Тарасовічаў прыйшлося пакінуць свой дом і з'яжджаць у Менск, ратуючыся ад наступу нямецкіх войскаў. Вярнуцца ў Луна-Воля змаглі ўжо пасля заканчэння Першай сусветнай вайны. Радавая сядзіба стаяла напаўразбуранай і разрабаванай, аднак старэйшыя прадстаўнікі Тарасовічаў, Эдвард і Ядвіга-Эмілія, здолелі аднавіць маёнтак і да 1928 года ён ужо квітнеў. На старых здымках 30-ых гадоў можна ўбачыць шчаслівую сям'ю Тарасовічаў, якія нават не падазравалі якая бяда ідзе ў іх дом.

У 1939 годзе сядзіба зноў разрабавана. На той перыяд у Луна заставаўся толькі малодшы сын Эдварда - Казімір Тарасовіч. Яго лёс склаўся даволі складана: былі абвінавачанні ў супрацоўніцтве з Арміяй Краёва, арышт і спасылка ў Казахстан. На доўгія гады ягоная гісторыя заставалася невядомай, але ў 1956 годзе ўсплывае цікавы факт. Разам з жонкай ён быў праездам у Гродзенскім раёне і ў касцёле ў вёсцы Каменка хрысціў сваю дачку. Памёр у 1988 годзе ў Гнезна, дзе часта бывалі і жылі яго продкі. Таксама вядома што старэйшы брат Станіслаў, пасля заканчэння вайны эміграваў у Канаду. Перад смерцю прыязджаў у Беларусь і нават паспеў сустрэцца з братам.

Былы сядзібны дом у аграгарадку Лунна.

Пасля вайны сядзібу-палац выкарыстоўвалі як мясцовы Дом Культуры, затым пад жыллё. Складаны арачны порцік знеслі, пакінуўшы ад яго толькі дзве фальш-калоны. Побач з сядзібай знаходзіцца невялічкі квадратны будынак, стылістычна вельмі нагадвае флігель ці афіцыну. Аднак ёсць інфармацыя, што ён будаваўся значна пазней.

Флігель сядзібы Лунна

Прыгледзеўшыся да іншых пабудоў у вёсцы можна выявіць пілоны ад уязной брамы. Захавалася і алея дрэў, дарога ад якой вядзе ў Луна. Былая сядзіба Тарасовічаў прыбывае ў моцна закінутым выглядзе і сітуацыя пагаршаецца з кожным годам. Старадаўняя сядзіба размяшчаецца недалёка ад трасы Р44, з'езд на вуліцу Сельгасхімія, ніжэй кропка на мапе:

Калі хочаце больш даведацца пра гісторыю мясцін Луна і Воля, прачытайце кнігу “Маё мястэчка Луна-Воля” Лявона Карповіча. У цэнтры аграгарадка можна паглядзець касцёл Святой Ганны, пабудаваны яшчэ ў канцы 18 стагоддзя.

5 1 голас
Ацэніце артыкул
Падпісацца
апавяшчэння
0 Каментарыі
Убудаваныя водгукі
Паглядзець усе каментары