Міні-тур па забытых мясцінах Брэсцкай вобласці
У нашай рубрыцы Паездкі па Беларусі асаблівае месца займаюць аўтарскія маршруты. У гэтым падзелімся гісторыяй і маршрутам па цікавых мясцінах брэсцкай вобласці. Шлях будзе пралягаць: Брэст - Закозель - Белаазёрск - Бяроза - Косава - Ружаны - Брэст.
У гэтым міні-вандраванні патрабаванні да маршруту былі вельмі простыя. Бюджэт па мінімуму, цікавыя і атмасферныя месцы па максімуме, часовыя рамкі - адны выходныя. І так два чалавекі, два колы, два дні і адна ідэя праехацца па закідкам Беларусі. Складзены план і сабраны заплечнікі.
Маршрут пракладаўся вельмі ўмоўна. Да ўвагі прымаліся адхіленні "ой, а давай туды" і "а вось зараз мы канчаткова згубіліся".
Наш манеўраны матацыкл удала падладжваўся пад усе раптоўныя радасці падарожжаў накшталт размытых дарог ці іх адсутнасці як такіх. А вось для паездкі на аўтамабілі варта загадзя абраць зручны і бяспечны шлях.
Для нас адной з самых карысных рэчаў аказаўся атлас рыбалова і паляўнічага па Брэсцкай вобласці. На ім паказаны ўсе сцежкі і дарожкі, забытыя вёскі, паромныя пераправы, домікі леснікоў і многія іншыя месцы, пра якія нічога не ведае навігатар.
Што тычыцца пытання жылля - першы дзень паездкі заканчваецца ў Бярозе. Тамака жа лёгка можна знайсці месца для начлегу. Мы па традыцыі ігнаруем хостэлы і гасцініцы, з задавальненнем змяняем іх на намёт, ноч у вогнішча і світанкі.
Шлях да першай кропкі маршруту - мястэчка Заказель - можна пракласці праз возера Каташы. Знаёмае шматлікім сваімі белымі пяскамі і найчыстай вадой. Далей - праз Гарадзец, многім зусім незнаёмы пасёлак з аўтэнтычнымі закібкамі і насцярожанымі жыхарамі.
Сам Закозель - аграгарадок пад Драгічынам. Асноўнай падставай пазнаёміцца з гэтым прыемным месцам стала капліца-пахавальня знакамітага роду Ажэшкі. Старадаўняе неагатычнае збудаванне, якое патанае ў зеляніне навакольнага парку, выглядае вельмі вяліка. Цяпер любавацца гэтым уражлівым будынкам можна толькі звонку - капліца закінутая і зачынена. Хаця тэрыторыя вакол яе чыстая і дагледжаная.
Адсюль многія дарогі вядуць да Бярозы. Шлях выбіраць не сталі, а выбралі проста накірунак. Гэтае недальнабачнае і неабдуманае рашэнне правяло нас да мэты праз закінутыя вёсачкі. Чакалі нас і сапраўдныя паромныя пераправы з паромшчыкамі і ўзрушаючай прыгажосці месца.
Бяроза - невялікі, але прасторны горад, які змяшчае ў сабе мноства цікавых месцаў і будынкаў. Перш за ўсё адправіліся да знакамітых чырвоным жаўнерням, прасякнуўшыся гісторыямі аб канцлагерах і ваенным шпіталі, якія знаходзіліся тут у розныя часы. На вялікі жаль тут выявілася куча офісных памяшканняў, якія зараз размяшчаюцца ў будынках былых казармаў. Ці добра гэта? Незразумела.
Не менш цікавая славутасць горада - былы манастыр картэзіянцаў. У мінулым - самы вялікі манастыр ВКЛ, а цяпер - помнік архітэктуры, які рассыпаецца літаральна на вачах.
Але нават нягледзячы на свой стан, гэтае месца выклікае захапленне і глыбокая павага.
Зусім побач з Бярозай стаіць горад. Белаазёрск, акружаны адразу трыма азёрамі. Пагодзіцеся раскошны выбар месца для начлегу ў намёце. Мы не шукаем лёгкіх шляхоў і адпраўляемся да сялецкага вадасховішча. І ніколькі аб гэтым не шкадуем, седзячы на беразе і цэлую вечнасць гледзячы, як сонца павольна тоне ў вадзе. Але пашкадавалі мы потым, цэлую гадзіну спрабуючы ўстаць на начлег дзесьці ў лясах за Сяльцом.
Гэта тая частка гісторыі, у якой раскажам як рабіць не трэба. Ужо далёка за горадам і ў поўнай цемры высветлілі, што гэтыя самыя лясы на 50% складаюцца з балота і на 50% - з камароў. У дадатак сусвет паслаў нам падбадзёрлівыя грымоты і маланкі. На шчасце, лівень абышоў нас бокам, а па дарозе трапілася месца пад палатку.
Раніцай вывучылі карту і вырашылі, што вяртацца назад - дурное, а паехаць проста ўверх у Косава - разумней. Раім не паўтараць такія маршруты, калі вы не гатовы да лясных дарог, па якіх немагчыма праехаць. А ў Ружанскай пушчы, праз якую і ляжыць прамы шлях да Косава, яны менавіта такія - заблытаныя гразевыя каляіны ад цяжкіх лесавозаў.
Гэты кашмар кіроўцы скончыцца праз пару гадзін язды і падзенняў, і тады Ружанская пушча паўстане ва ўсёй красе. Бліжэй да выезду з лесу за дрэвамі схаваны закінуты могільнік часоў Вялікай Айчыннай вайны. Гэтыя магілы вайскоўцаў і брацкія пахаванні не адзначаны на картах. Відаць, што і госці тут бываюць вельмі рэдка, калі бываюць увогуле.
Косава - Утульнае мястэчка з зашкальвае колькасцю славутасцяў. Старадаўняя царква, капліца і брацкая магіла паўстанцаў, касцёл Святой Тройцы.
Тутака ж знаходзяцца помнік музей-сядзіба Тадэвуша Касцюшкі, а праз дарогу ўзвышаецца палац Пуслоўскіх.
Ад сядзібы да замка курсуюць турысты, у асноўным ветлівыя польскія сем'і. Мясцовыя таксама аказаліся дабрадушнымі, спрабавалі накарміць і паказалі, як дабрацца да месца, якое стала адной з галоўных прычын наведаць іх горад.
Косаўская закінутая школа – вялікі будынак 1958-га года пабудовы. Першы паверх забіты і цалкам пагружаны ў цемру і бардак. На другім і трэцім - згнілыя лесвіцы, разбітыя вокны, дзіркі ў падлозе і іншыя класічныя атрыбуты якія паміраюць будынкаў.
У гэтым месцы можна правесці некалькі гадзін, разглядаючы сцены, якія здаюцца жудаснаватымі нават пры яркім святле сонца.
На прылеглай тэрыторыі - яшчэ некалькі зусім разбураных пабудоў. Увогуле і цэлым экскурсія вырабляе даволі гнятлівае ўражанне, але месца гэта вызначана варта ўвагі аматараў закід.
Усяго праз 20 км ад Косава знаходзяцца Ружаны і вядомы. палацавы комплекс Сапегаў. У адрозненні ад Бярозаўскага манастыра, руіны гэтага замка адрэстаўраваны і адкрыты для турыстаў. На ўваходзе заўжды шмат мясцовых дзяцей.
Не адмахвайцеся ад іх, калі яны прапануюць экскурсію па развалінах. Школьнікі самастойна вучаць гісторыю палаца па кнігах, старанна расказваюць турыстам самыя цікавыя факты і заводзяць ва ўтоеныя ад вачэй месцы. Аплата па тарыфе "колькі не шкада".
На гэтым ружанскія славутасці не заканчваюцца. У цэнтры горада размешчаны сінагога, праваслаўная царква і каталіцкі касцёл. Раней у Ружанах было даволі шмат яўрэяў. Цяпер на тэрыторыі мясцовай аўтабазы захаваліся руіны сінагогі.
Работнікаў можна папрасіць прайсці бліжэй да самога будынка. Класічная карціна – таблічка «каштоунасць» і глухі плот, што развальваюцца сцены. Унутры часткова захавалася старажытная біма.
Ружаны сталі кропкай, у якой мы разгарнуліся. Глыбока ўдыхнулі свежае травеньскае паветра, акуратна загрузілі ў галаву ўсе сабраныя ўражанні і адправіліся дадому па Р85.
Бюджэт паездкі: бензін на 500 км шляху - 20 $, 4 прыёму ежы + перакусы (на дваіх) - 25 $, начлег - 0 $ і адна гісторыя пра не вельмі кемлівых рабят. Уражанні і ўспаміны - бясплатна. Бярыце столькі, колькі зможаце панесці ў сваім сэрцы.
Тэкст і фота - Ксенія Грода
