На пачатак жніўня выпала настолькі летняе надвор'е, што не адправіцца ў чарговую паездку было б моцным недаглядам. Таму працоўны дзень быў скарочаны, а невялікі маршрут Мінск - Турэц - Першамайскі - Шчорсы - Любча пракладзены на лісце паперы.
Пачатак
Турэц - гэта такая моцная вёска, якая з якога боку не зірні - добрая. Тут і школа пасля рамонту і дзіцячы садок, ды і людзей суцэль шмат. Са славутасцяў тут ёсць цікавая царкву у псеўдарускім стылі.
Затрымлівацца тут планаў не было, нас цікавіла невялікая сядзіба Кашыцай "Обрына" у некалькіх кіламетрах. Як гэта часта бывае з людзьмі, якія не карыстаюцца навігатарамі, мы праехалі міма патрэбнага месца ў іншым кірунку каля 10 кіламетраў. Пасля блукалі па ваколіцах іншай вёскі - Яромічы. Затое ў ёй удалося ўбачыць каменную царква 19 стагоддзя, цалкам звычайную, але прыемна незапланаваную.
Знайшоўшы патрэбную вёску (Першамайская) пры дапамозе мясцовых жыхароў, адпраўляемся ў нетры, гэта значыць сапраўды ў густы лес і балота, дзе прама на вачах вырастае 3-х павярховая лядоўня. Амаль цалкам разбураная і парослая расліннасцю.
Хацелася б уважліва агледзець гэтае месца, але полчышчы камароў хутка праганяюць і прымушаюць рухацца далей.
Усяго за некалькі крокаў заўважаем арачны мост і нас ахоплівае жах. Удумайцеся, менавіта па ім зверху прапаўзлі 1,5 тоны нашага аўтамабіля! Як ён не абрынуўся? Якасць мура збораў у наяўнасці! Відавочна, аб існаванні дадзенай канструкцыі мы не здагадваліся. Пад мастом былі знойдзены адгалінаванні ў памяшканні са скляпеністай столлю. Апрочная цемра...І камары.
Прыгледзеўшыся, прыйшлі да высновы, што гэта мог быць фамільны склеп. Мы прайшлі пад мастом і на другім баку ўбачылі шырокі ўчастак з руінамі падмурка. Нажаль, але ад мінуўшчыны размаху і велічы амаль нічога не засталося: прырода бярэ сваё і паступова сцірае сам факт існавання тут калісьці сядзібы.
Крыху лепш ідуць справы з гаспадарчымі пабудовамі.
Вельмі каларытна глядзіцца афіцына (майстэрня). Хоць ад яе і застаўся толькі склеп, але памеры яго дазваляюць прадставіць як выглядала гэтае месца ў лепшыя гады.
Наступны прыпынак - вёска Шчорсы. Месца набыло папулярнасць яшчэ на світанку 18 стагоддзі, калі вядомы род Храптовічаў заклаў тут палацавы комплекс. Ад былой велічы тут засталося няшмат, але сёе-тое ўсё ж ёсць.
Сядзібная хата да нашых дзён не захавалася, часцей за ўсё за яе прымаюць бібліятэку. Яна сапраўды нагадвае хутчэй сядзібу, чым другарадны будынак.
За вуглом бібліятэкі нас чакаў сюрпрыз – на вялізным кантрасце з закінутым комплексам будынкаў мы ўбачылі ідэальны газон з белай альтанкай і аднапавярховым абсалютна новым будынкам з вялізнымі вокнамі.
Падстрыжаныя дрэвы, незаўважны плот - усё гэта стварае неверагодную лёгкасць успрымання. Толькі ў гэты момант мы раптам усвядомілі невытлумачальную цішыню гэтых мясцін. Быццам шум эпох прайшоў і на развалінах былой велічы і славы распусцілася гэтая кветка белага лотаса.
Гэты будынак - музей-сядзіба Шчорсы, якое належыць дабрачыннаму фонду "Шчорсы і Храптовічы", створанаму для аднаўлення гістарычнай спадчыны.
На тэрыторыі ёсць някідкая пабудова з дошак – па сутнасці звычайная адрына, але варта прыгледзецца да задняй сцяны – там размешчаны фатаграфіі.
Яны адносяцца да пачатку ХХ стагоддзя, калі сядзіба яшчэ радавала сваіх гаспадароў.
Акрамя фота, яшчэ ёсць вытрымкі з кнігі “Перелом”, аўтарка Вольга Буценёва-Храптовіч.
На паркавай тэрыторыі захавалася яшчэ некалькі гаспадарчых пабудоў, якія зараз выстаўлены на продаж.
Вядома больш за ўсё ўразіў гаспадарчы двор, які хутчэй нагадвае закінутую крэпасць.
Дарэчы ў Шчорсах яшчэ захавалася Дзмітрыеўская царква 18 стагоддзі, знаходзіцца на галоўнай вуліцы, праехаць міма ў вас не атрымаецца.
Далей нас чакае фінальная кропка маршруту - Любчанскі замак. Пад'ехаўшы да яго мы ўбачылі, што там, дзе яшчэ 20 гадоў таму стаялі руіны, зараз красуюцца дзве адноўленыя вежы з цалкам адноўленай сцяной паміж імі.
Пакуль мы аглядалі мясцовасць да нас падышоў чалавек у палатняным адзенні і панаме з доўгімі палямі. Так мы пазнаёміліся з заснавальнікам і дырэктарам дабрачыннага фонду "Любчанскі замак". Іванам Антонавічам Пячынскім.
Ужо больш за 15 гадоў ён займаецца аднаўленнем гэтага комплексу. Вядома, не ў адзіночку. На тэрыторыі замка стала задзейнічаны валанцёры, якім не абыякавая гісторыя сваёй краіны. Свае, а таксама пазыковыя рэсурсы ён накіроўвае на такі цікавы і адначасова складаны працэс рэканструкцыі.
У Менску мы адвыклі ад такой карціны. Тут маладыя хлопцы заліваюць падмурак будучай вежы, цягаюць цэглу і камяні, дзяўчаты палошчуць бялізну і гатуюць ежу. Уражвае, што не ўся моладзь сёння тоўпіцца на фудкортах і зыбіцкай, а бавіць свой час за такой справай як рэканструкцыя.
Назіраючы за гэтым, раптам разумееш - вось яны, гэтыя людзі, якія выбудоўваюць будучыню (ці мінулае?) сваімі рукамі ў прамым сэнсе.
Сканчаючы нашу паездку мы паспелі толькі мімаходам заўважыць яшчэ адну славутасць - царкву прарока Іллі. На гэтым месцы мы адправіліся назад у Менск.
