Гродзенская вобласць сапраўды ўнікальна ды багата на славутасці. Практычна ў кожным горадзе і нават невялікай вёсцы можна знайсці цікавы гістарычны аб'ект. Напрыклад у аграгарадку Гнезна захаваўся старадаўні касцёл святога Міхала Арханёла.
Першая згадка пра мястэчка Гнезна датуецца сярэдзінай 15 стагоддзя, як уладанне Манівідавічаў. Аднак будаўніцтва касцёла звязана з іншым родам, - Шамятовічаў, якія па ўсёй верагоднасці і пачалі ўзводзіць гэты храм. Ёсць версія, што працы вяліся на месцы драўлянага касцёла-папярэдніка.
Стараннямі Яна і Эльжбеты Шамятовічаў у першай палове 16 стагоддзя былі скончаныя працы па будаўніцтве касцёла святога Міхала (ва ў многіх крыніцах пазначана дакладная дата – 1524 год).
Каменны касцёл пабудаваны ў выглядзе аднанефнага храма з трохсценнай апсідай, а ў цэнтры галоўнага фасада ўзвышаецца двух'ярусная васьмігранная вежа. Першапачатковая архітэктура касцёла - готыка, але з цягам часу дадаліся рысы стылю рэнесанс.
Яркія рысы позняй готыкі выяўляюцца ў падвесных арках, ступеністых контрфорсах і нішах прастакутнай формы. Аднак архітэктары ўнеслі і рысы стылю рэнесанс: розныя карнізы, арачныя вокны і вядома ўнутранае ўбранне.
Дарэчы, гэта не адзіны храм у Беларусі, дзе сустракаецца такая сумесь стыляў. Царква святога Міхала Арханёла ў Сынкавічах - падобны прыклад змешвання рэнесансу і готыкі.
У 1555 годзе, калі Гнезна перайшло да Гераніма Хадкевіча, храм пераасвячоны ў кальвінскі збор. У гэты час касцёл перабудоўваецца і відазмяняецца. Праз стагоддзе, у 1643 годзе, каталікі змаглі вярнуць яго сабе.
Варта адзначыць, што лёс касцёла заўсёды быў няпросты. Храм святога Міхаіла Арханёла неаднаразова гарэў і падвяргаўся разбурэнням, аднак кожны раз ён аднаўляўся. Як напамін, у адной са сцен храма можна разгледзець гарматнае ядро, якое засталося пасля абстрэлу часоў вайны 1654-67 гадоў.
Яшчэ адна значная перабудова Гнезненскага касцёла адбылася пры Яне Трапянскім у 1728 годзе. Менавіта тады пад вежай з'явілася крыпта, якую ў будучыні выкарыстоўвалі для пахаванняў.
У 1787 годзе, з боку капліцы, пабудавана сакрыстыя.
19 стагоддзе - ізноў мноства праблем. Амаль усе драўляныя элементы касцёла згарэлі ў пажары 1839 года. На той момант Гнезна валодаў памешчык Тарасовіч, які на свае грошы аднавіў шматпакутны храм. Магільныя пліты яго нашчадкаў размешчаны каля капліцы-надмагілля.
У савецкі час храм зачынены і выкарыстоўваўся пад склад, а з часам пабудова стала разбурацца і яе проста закінулі. У 1989 годзе храм вернуты вернікам і адрэстаўраваны, а з 1991 года зноў вядуцца службы.
На касцёльнай тэрыторыі захавалася і невялікая капліца са старымі пахаваннямі.
Ёсць нават цікавая легенда, што некалі на месцы гэтага касцёла знаходзілася паганскае капішча. Па чутках, падчас чарговых будаўнічых работ знайшлі ахвярныя камяні язычнікаў.
Галоўная славутасць Гнезна знаходзіцца на вуліцы Школьная 11-а, ніжэй адзнака з кропкай на мапе:
Калі будзеце ў гэтым аграгарадку, то не забудзьцеся паглядзець сядзібу Тарасавічаў і Ромэраў.
Так выглядаў храм у канцы 20 ст.