Камайскі абарончы касцёл Святога Яна Хрысціцеля

Калі вы жадаеце дакрануцца да па-сапраўднаму старых гістарычных аб'ектаў на тэрыторыі Беларусі, то вам сапраўды варта з'ездзіць у вёску Камаі, дзе захаваўся ўнікальны помнік архітэктуры – касцёл Святога Яна Хрысціцеля. Храм можа і не здзівіць сваім абліччам, але яго сцены захавалі гісторыю некалькіх стагоддзяў.

Будаўніцтва манументальнага касцёла ў мястэчку Камаі пачалося ў 1603 годзе пад кіраўніцтвам Яна Рудаміна-Дусяцкага і доўжылася каля 3 гадоў. Як гэта часта бывае, імя архітэктара праекта - невядома.

Першапачатковы варыянт касцёла выглядаў крыху інакш і больш нагадваў храмы ў Мураванцы і Сынкавічах. У касцёла таксама было 4 вежы па вуглах і цэлых 3 апсіды. Пасля вайны сярэдзіны 17 стагоддзі са шведамі, моцна пацярпелы будынак перабудавалі - аднак пры гэтым фасад застаўся без змен і дайшоў да нас у зыходным выглядзе.

Бакавая капліца, якая дадае касцёлу такую ​​прыкметную асіметрыю, пабудавана ў 1778 годзе. Пад ёй якраз і размяшчаецца крыпта.

У крыпце захавалася даволі шмат старадаўніх пліт, некаторыя з іх - гэта пахаванне ашмянскіх маршалкаў. Ёсць і цікавы факт: пры абследаванні камайскай крыпты ў 2016 годзе быў знойдзены тайнік са шкатулкай, дзе захоўваліся святыя мошчы, іх змаглі датаваць - 1673 годам. Будзеце аглядаць касцёл, звернеце ўвагу на шкатулку.

Вядома ў архітэктуры старажытнага касцёла прыцягвае яго абарончае вонка.

Тут і таўшчыня сцен пад 2 метры і суровы вонкавы выгляд, які ўпрыгожваюць толькі арачныя нішы, размешчаныя на галоўным фасадзе і незвычайныя круглыя ​​акенцы ў вежах (першапачаткова – байніцы).

Гісторыя касцёла ўнікальная і тым што ў перыяд калі Камаі ўваходзілі ў склад Расійскай імперыі храм не закрывалі для службаў. Гэта не адбылося ні ў 1831-33 гадах і нават ні пасля 1861 года.

На цэнтральным фасадзе касцёла важна адзначыць дзве вежы, вышынёй каля 16 метраў і дыяметрам каля 6. Паміж імі трохкутны франтон з арачнымі нішамі і акном.

Калі ў вас атрымаецца зазірнуць унутр храма, то ў інтэр'ерах абавязкова агледзіце галоўны алтар, упрыгожаны драўлянымі статуямі Святых Пятра і Паўла.

Над уваходам у храм не выпусціце з-пад увагі старадаўні арган 18 стагоддзя і цудатворны абраз Маці Божай, напісаны па ўсёй бачнасці яшчэ ў 1610 годзе.

На левай сцяне ёсць карціна "Хрыстос і сірата", напісаў яе Альфрэд Ромер, які доўгія гады жыў у маёнтку Каралінава, Пастаўскага раёна. Пад роспісам ёсць памятная шыльда ў гонар гэтага мастака і фамільны герб Ромэраў.

Сучасная гісторыя касцёла застаецца крыху туманнай. Па адной версіі храм усё ж зачынялі ў савецкія гады і вярнулі вернікам у 1985 годзе. А вось па іншай - не і лічыцца што службы тут праводзіліся нават у перыяд актыўнай барацьбы з рэлігіяй. Чаму такое было магчыма? Ёсць цалкам рацыянальнае тлумачэнне: тагачасны настаяцель храма, ксёндз Юозас Булька, падчас вайны выратаваў вядомага партызана ад нямецкіх салдат, чым заслужыў добрае стаўленне савецкіх уладаў. У гэтай гісторыі ёсць свае нестыкоўкі, але такая версія існуе.

Сярод шматлікіх цікавых фактаў, звязаных з касцёлам у Камаі, ёсць і такі: Шведскія войскі падчас Паўночнай вайны ядрамі пашкодзілі храм, які на шчасце ўдалося аднавіць. І вось як напамін пра тыя падзеі вырашылі ўмураваць шведскія ядры ў адну са сцен. А вось у якую менавіта, я знайсці не змог.

Перад касцёлам можна паглядзець яшчэ адну невялікую цікавостку аграгарадка Камаі - каменны крыж.

Крыж высечаны з вялізнага гранітнага валуна прыблізна ў 15-16 стагоддзі. У цэнтры ёсць невялічкая ніша для распяцця, а ў падставы інфармацыйная таблічка ў выглядзе каменя.

У вышыню крыж прыблізна 2,5 мэтры.

Тут жа разбіты невялікі парк імя Браніслава Руткоўскага.

У 2010-2011 гадах храм актыўна рэстаўравалі, аднавілі наступствы ад урагану 2007 года.

Камайскі касцёл Святога Яна Хрысціцеля дзеючы і адкрыты для ўсіх жадаючых, ніжэй кропка з размяшчэннем на мапе:

Камаі ўваходзяць у вельмі цікавы турыстычны маршрут, які распасціраецца ад горада Глыбокаеда гарадскога пасёлка Лынтупы. Таксама раю наведаць касцёл Святой Ганны ў вёсцы Мосарі вядома Сафійскі сабор у Полацку.