21 лютага ва ўсім свеце адзначаецца Міжнародны дзень роднай мовы. Прапануем Вам спрычыніцца да гэтага цудоўнага свята. Мы ня будзем “плакаць” і жаліцца, што беларуская мова памірае, таму што гэта ня так! Ці ня лепш пасмяяцца і зарадзіцца пазітыўным настроем? Адмыслова для свята вам у падарунак казка-гумарэска пекла нашага аўтара Ірыны Зорка.
У гасцях у вадзяніка
Справа гэтая зімою здарылася. Аднаго разу пайшоў Пракоп у лазню. Мужык ён быў з юмарам, ад чаго не раз пакутавала жонка ягоная, Маня. Вось і зараз выштукарыў дзеля смеху для жонкі цыдулку: "Заела ты мяне зусім, Манька, тапіцца пайду!”. Толькі ў лазню зайшоў, хваць, а пра вяхотку забыўся. УНу”, думае, “не давялося памыцца як след, то хоць папаруся”. І такі ён пары надаваў, што нельга стрымаць. Выскачыў на вуліцу - астудзіцца. Каля лазні якраз і рэчка цякла, засталася там пасля рыбакоў палонка. Крэкнуў Пракоп сабе ў вусы: “Вось, гэта мне пашэнціла!”. Звесіў ногі ў палонку, і толькі калыску хацеў у зубы тыцнуць, а нехта як учэпіцца за лытку, як пацягне!
Апынуўся Пракоп у вадзе, але вось што цікава, дыхае сабе, бурбалкі наверх пускае, як шчэлепы умомант выраслі. Лыпае вакол вачыма пекла здзіўлення: усё тут іншае, не такое, як наверсе. Зіма, здаецца, а тут усё зялёнае, водарасці і кветкі нейкія ружовыя, на шыпшыну падобныя. Плыве Пракоп і дзівуецца: рыбы карагоды водзяць, ракі ім клюшнямі клацаюць, такт адбіваюць. Паглядзеў ён на скокі гэтыя, пачасаў патыліцу, пацмокаў, ды далей паграб.
Зірк, аж немаведама адкуль харомы паказаліся, плытам адмысловым агароджаныя. “Дзе ж тут уваход?”, думае мужык. Толькі падумаў так, аднекуль і весніцы з'явіліся. Стаяць паабапал ракі ў даспехах, як воі, службу нясуць. Клюшні з дзідамі перад Пракопам скрыжавалі, у адной клюшні па дзідзэ, а ў другой па тарчы. Не падступіцца! Ажно, толькі падплыў бліжэй, схавалі ракі дзіды свае, прапускаюць Пракопа ўнутр.
Апынуўся ён у святліцы. Пасярэдзіне стол стаіць, абрус на ім маціцовага колеру, карункамі прыбраныя. А на стале тым прысмакаў розных, — і печыва, і пернікі салодкія, і вішні, на віне цукрованыя. Пацёр Пракоп рукі, і толькі збіраўся за пернік схапіцца - знікла ўсё ўмомант. Як і не бывала ні стала таго, ні пернікаў! Замест яго сядзіць на зэдліку дзед вусаты, нагу на нагу закінуўшы, калыску ў зубах трымае, пацмоквае. Глядзіць на яго Пракоп і вачам не верыць: ну, чыста сусед іхні, Пятро, толькі валасы і вусы зялёныя, і з люлькі замест дыму, бубралкі пускае. Толькі хацеў ён з “суседам” парукацца, а таго разу — і няма, стаіць ужо каля дзвярэй, галавой хітае ды за сабой нібы кліча.
Плыве Пракоп за ім і не верыць вачам: паказвае старыя харомы свае. У адным пакоі русалкі перлінкі рачныя маціцай фарбуюць, у другім рыбы з малькамі ў хованкі гуляюць, а ў трэйцім жабы-нянькі за рачкамі глядзяць, бразготкамі, ведаюць, патрэсваюць. Ці доўга, ці мала аглядалі яны пакоі гэтыя, а ўрэшце зноў у першым аказаліся. Стаіць стол пасярэдзіне, на дзве персоны накрытыя. Замест талерак — ракавінкі, па баках ад іх сурвэткі з вадарасцяў, а лыжак дык зусім няма. А на стале тым - і бульба, і вэнджаніна, і ікра, і рыба запечаная, і пітва на любы густ. Цячэ сліна ў Пракопа, а стары паказвае на стол - частуйся. Не доўга ён думаў, наеўся ды адвалу. А стары бутэльку з віном у рукі бярэ, грэйцарам адкаркоўваць хоча, а Пракоп, галавой хітае, не пітушчы я, маўляў. Пазелянеў дзед зусім, не прывык, што пекла ягоных пачастункаў адмаўляюцца, ды як запусціць тым скарынкам мужыку ў лоб…
"Ай, Божачка ж ты мой, чалавека забіваюць сярод белага дня!”, закрычаў Пракоп ды прачнуўся… “Уставай, ёлупень, зусім з глузду з'ехаў, у лазні парыцца трэба, а не на паліцы ў вус дуць! Я табе вяхотку прынесла”. А Пракоп, усё вачам сваім ня верыць. “Манька, ці ты гэта?”, за лоб хапаецца, мацае, ці няма гуза там. УА каму ж тут быць, як не мне?” Пераказаў тады Пракоп сон свой Маньцы. Доўга тая рагатала, а потым і бабам у вёсцы растрапала. Кпілі з ейнага мужа не адзін дзень, прасілі расказаць, як той у гасцях у вадзяніка пабываў, і доўга яшчэ гэтая гісторыя не сыходзіла з вуснаў аднавяскоўцаў.
Слоўнік:
абрус – абрус
бразготка - бразготка
бурбалкі – бурбалкі
весніцы – брамка
вэнджаніна – вэнджаніна
вяхотка – вяхотка
грэйцар - штопар
вуз – шышка
дзіда - дзіда
зэдлік – стульчык, лавачка
карагод - карагод
карунак – карункі
корак – корак
лазня – лазня
лытка - галёнка, ікра ногі
калыска - трубка
маціца - перламутр
маціцовы – перламутравы
палонка - палонка
пярлінка - жачужынка
пернік - пернік
скокі – танцы, скокі
тырча - шчыт
цыдулка - запіска
шчэлепы – жабры
шыпшына - шыпшыннік
