Сядзіба Кашыцаў «Обрына» ў вёсцы Першамайская

Калі вы шукаеце незвычайныя гістарычныя мясціны Беларусі, то варта наведаць Карэліцкі раён. У гэтым раёне ёсць вёска Першамайская, у якой захаваліся руіны сядзібнага комплексу «Обрына». На тэрыторыі гэтага некалі велічнага маёнтка ўсё яшчэ можна разгледзець будынкі часоў Раеўскіх-Кашыцаў.

Назва сядзібы паходзіць ад назвы старадаўняга фальварку – Обрына, менавіта так раней і называўся пасёлак Першамайскі.

У летапісе першыя згадкі пра гэтае месца адносяцца яшчэ да першай паловы 16 стагоддзя. Зямлямі ў розны час валодалі: Ратамскія, Харытановічы, Обрынскія (магчыма ад іх і пайшла назва маёнтка), Хадкевічы.

Будаўніцтва сядзібы, мяркуючы па малюнку Напалеона Орды хутчэй нагадвала палац, пачалося яшчэ пры Канстанціне Дунін-Раецкім у 30-ых гадах, 19 стагоддзі. Асноўная забудова ўключала 5 будынкаў, а вакол іх размяшчаўся вялікі парк. Таксама на тэрыторыі меліся гаспадарчыя пабудовы, частку з якіх можна паглядзець і сёння.

Гісторыя сядзібы Кашыцаў «Обрына»

Маёнтак, які бачна на старых здымках, сфармаваўся да 1839 года ўжо пасля смерці Канстанціна Раецкага. Ад яго сядзіба перайшла ва ўладанне яго дачкі Соф'і і яе мужа Юзафа Кашыцы, менавіта так у гісторыі Обрына з'яўляюцца прадстаўнікі іншага старажытнага роду Беларусі - Кашыцаў.

Сядзіба Кашыцаў-Раецкіх. ўдала размяшчалася на беразе невялікага ручая Обрынка. Цэнтральнае месца ў кампазіцыі займаў вялікі сядзібны дом, які чымсьці нагадваў сапраўдны замак. 

Парадны бок вылучаўся масіўным порцікам і меў 2 паверха з мансардай, а паркавы - цэлых тры паверхі з цокалем. Злева ад галоўнага фасада была аформлены тэраса і ўязная алея з параднай для карэт. Нетыповы элемент забудовы комплексу - шматпавярховы флігель.

У адрозненне ад флігеля, сядзіба разбурана дашчэнту, на яе месцы зараз размяшчаецца невялічкі аднапавярховы будынак.

Да асноўнай часткі комплексу адносіліся яшчэ 3 будынкі, прыкметныя на старых здымках.

Гэтыя пабудовы былі выкананы з буйнога бутавага каменя, цэглы і дрэва, ад сядзібнага дома аддзяляліся каштанавай алеяй і дарогай з мастом.

Свіран, які цудам дайшоў да нас у выглядзе руін, меў тры паверхі, пабудаваны ў 1839 годзе, пра гэта паведамляе закладны камень у падмурку.

Злева ад свірана знаходзіўся незвычайны будынак - лямус. Ніжнія яго паверхі выкарыстоўваліся як лядоўня, а верхнія пад патрэбы працаўнікоў (усяго паверхаў было 4). Цікавы факт - на вежы лямуса размяшчаўся гадзіннік з курантамі, магчыма пры іх дапамозе паведамлялі аб пачатку і завяршэнні працоўнага дня.

Другі флігель, даволі сціплы па памерах, размяшчаўся бліжэй да ракі і стайні.

Стайня будавалася ўжо ў познія часы Кашыцаў, на фасадзе захавалася дата - 1912 год.

Паркавая зона сядзібы Обрына не мела выразных абрысаў - дрэвы не былі высаджаны ў лініі, - гэта надавала парку натуральны выгляд. Уздоўж алеі знаходзіліся і іншыя гаспадарчыя пабудовы: сыраварня, кузня і бровар. У валоданні Кашыцаў-Раеўскіх сядзіба заставалася да 1939 года, пакуль бальшавікі не канфіскавалі маёнтак.

Сядзібу разбурылі ў ваенныя і раннія пасляваенныя гады. Апошняга ўладальніка маёнтка, Фелікса Кашыцу, расстралялі (яго падазравалі ў змове з немцамі).

На тэрыторыі сядзібна-паркавага комплексу Обрына часткова захавалася фамільная капліца-пахавальня, руіны якой знаходзяцца ў далёкай частцы парка.

Ніжэй кропка з размяшчэннем руін свірана ад якога лепш пачаць вывучэнне гэтага месца.

За тры кіламетры ад маёнтка Кашыцаў знаходзіцца вёска Ярэмічы, дзе можна наведаць Узнясенскую царкву, пабудаваную ў 1867 годзе. Яшчэ адна цікавая славутасць рэгіёну - руіны Траецкага храма ў Бярозаўцы.