Гісторыя каталіцкай парафіі ў Будславе пачынаецца задоўга да будаўніцтва касцёла, які можна ўбачыць сёння. Так яшчэ ў пачатку 16 стагоддзя, князь ВКЛ Аляксандр падарыў манахам-бернардынцам участак зямлі на беразе ракі Сэрвач. Пасля гэтага там з'явілася невялікая драўляная капліца, на месцы якой будзе пабудаваны. касцёл Узнясення Найсвяцейшай Дзевы Марыі.
Акрамя таго побач з касцёлам з'явілася бальніца для бедных і нават пачатковая і музычная школа. Першы каменны касцёл, манахі-бернардынцы пры падтрымцы ваяводы Януша Кішкі, выбудавалі ў 30-ыя гады, 17 стагоддзя. Менавіта гэты невялікі храм у будучыні стане асновай аднаго з самых прыгожых. касцёлаў Беларусі.
Архітэктарам і кіраўніком работ над тым невялікім касцёлам бернардынцаў быў муляр Андрэас Кромер. У сярэдзіне 18 стагоддзя, на грошы мецэнаткі Варвары Скарульскай, узводзіцца манастырскі корпус, а ўжо да лета 1767 года прыступаюць да работ над перабудовай касцёла.
К верасні 1783 года працы над храмам былі цалкам скончаны. Яго ўрачыста асвяціў біскуп Францішак Алаіз Гзоўскі у гонар Узнясення Найсвяцейшай Дзевы Марыі. Невялікі касцёл 1643 года становіцца бакавой капліцай Святой Барбары.
Манастыр бернардынцаў зачынілі ў 1852 годзе. Карпусы манастыра з часам былі перададзены царскім уладам і пуставалі да канца 19 стагоддзя, пакуль іх і зусім не разабралі.
Касцёл у Будславе мае ярка выяўленыя рысы. позняга барока. У інтэр'еры прасочваецца той жа архітэктурны стыль, захаваліся размалёўкі 18-га стагоддзя на сценах.
Будслаўскі храм прызнаны помнікам архітэктуры рэспубліканскага значэння, а ў канцы 20 стагоддзя гэтаму храму быў прысвоены тытул "базіліка малая". Падобны тытул у Беларусі мае яшчэ толькі 2 храмы: касцёл Францыска Ксаверыя ў Гродне. и храм Панны Марыі ў Пінску.
Цудатворны абраз Божай маці і ўнутраныя строі
У Будслаўскім касцёле знаходзіцца адна з самых значных каталіцкіх святынь нашай краіне. абраз Будслаўскай Божай Маці – захавальніца каталікоў. Яна лічыцца цудатворнай і можа вылечыць ад цяжкіх хвароб. Першапачаткова яе прывезлі з Вільні ў даўгінаўскі касцёл Святога Станіслава.
Ёсць нават легенда аб гэтым абразе. У храм прывялі хлапчука, які аслеп у 4 гады. Калі ён пераступіў парог Будслаўскага храма, зрок вярнулася яму. Удзячны хлопчык усё сваё жыццё прысвяціў служэнню ў гэтым касцёле.
Асаблівую прывабнасць унутранаму ўбранню касцёла надаюць алтары. Адзін з іх выразалі спецыяльна для цудатворнага абраза. Гэты ўнікальны алтар так па-майстэрску распісаны, што ствараецца ўражанне ляпнога і ўпрыгожанага скульптурамі алтара.
Падышоўшы бліжэй, можна заўважыць як аб'ёмнасць формаў губляецца. Але прыгажосць застаецца.
Таксама ў храме захаваўся пазалочаны разны орган 18-га стагоддзя. На жаль, зараз ён не працуе.
Будслаўскі касцёл Унебаўшэсця Найсвяцейшай Панны Марыі адна з самых папулярных славутасцяў Беларусі. Сюды штодзень адпраўляюцца экскурсійныя аўтобусы і турыстычныя групы. Да 2021 года, касцёл можна было свабодна наведаць з аўторка па суботу з 9:00 да 17:00; нядзеля да 15:30, у панядзелак выхадны дзень. Аднак пасля пажару храм часова быў зачынены, у канцы чэрвеня 2022 года дзверы касцёла зноў адчынілі для ўсіх жадаючых.
Знаходзіцца на вуліцы Красная плошча, 8 у аграгарадку Будслаўскініжэй кропка з адзнакай на мапе:
У суседняй вёсцы Палессе, ёсць яшчэ адна славутасць - перабудаваная сядзіба Аскеркі "Будслаў". Таксама раю адправіцца да касцёлу ў Параф'янава, па шляху заехаўшы паглядзець на руіны брамы ў Сітцах.
Невялікае агляднае відэа, дзе прысутнічаюць кадры з будслаўскім касцёлам да пажару.
